reisreportage1

. Patroon-cuisinier Martin Weiler van de gelijknamige Landgasthof in Laa an der Thaya demonstreert hoe je perfecte Wiener schnitzel maakt. Eerst het dun gesneden kalfsvlees met een metalen hamer bewerken, voorts de filet voorzien vanzowel peper als zout. Daarna gaat het vlees eerst in de bloem, dan in geslagen verse eieren, vervolgens in paneermeel en tenslotte gedurende twee à drie minuten in zeer hete olie, vet of geklaarde boter. Tijdens het frituren wordt de schnitzel regelmatig gedraaid, en vlak voor het serveren moet je hem op keukenpapier te drogen leggen. Het traditionele garnituur is een aardappelsalade die ook ui bevat. En de wijn erbij, een Grüner Veltliner, komt uit Weilers eigen streek: Weinviertel. In het glas vloeit de Zeiseneck 2009 van Roman Pfaffl, een levendige, niet te lichte noch te zware creatie die niet alleen een aroma heeft van fris citrusfruit met wat groene appel, maar tegelijk een pepertje – net alsof een snufje witte peper werd toegevoegd. Prijs meestal €10,95, adressen via info@poot.nl. Dat pepertje is heel kenmerkend voor ‘Grüners’ uit Weinviertel. We komen het ook tegen in andere wijnen uit dit gebied, waaronder de Terrasse Reifersberg van Ewald Gruber, de Classic van Klein, de Ried Lehlen van Pröll, de Fürstenberg van Schwarzböck en de Ried Lingen van Prechtl. Voor Grüner Veltliner is voornoemde Roman Pfaffl, bijgenaamd ‘Mr. Veltliner’, een kwaliteitspionier geweest. Hij was een der allereersten om daarvan wijnen te maken met een internationale allure. Deze variëteit, Oostenrijks meest geteelde, kent hij dan ook door en door. Is grüner veltliner hier moeilijk om te telen? ‘In het geheel niet’, stelt Roman, ‘want op de alom aanwezige löss gedijt hij perfect. ’Het is wel essentieel dat de bodem niet te droog wordt, maar juist daarvoor zorgt de löss. Die fungeert namelijk als een spons die regenwater opzuigt, zodat de druivenstokken zich in de droge, warme zomer toch kunnen voeden. Ook van belang is de beperking van het rendement, van de hoeveelheid wijn per hectare dus. Wie te veel oogst, krijgt een Grüner Veltliner die dun is, zonder structuur, diepte of complexiteit.

reisreportage1

Binnen Weinviertel, dat noordelijk van Wenen met bijna 16.000 hectare ’s lands grootste wijnstreek is, wordt Grüner Veltliner als de specialiteit beschouwd. Misschien is de gelijknamige druif – die vroeger overigens grüner muskateller heette – er zelfs ontstaan.  De speciale plaats die Grüner Veltliner binnen Wienviertel inneemt, werd in 2002 wettelijk erkend. Oostenrijk lanceerde toen zijn eigen versie van de Franse beschermde herkomstbenaming, met de introductie van de Weinviertel Districtus Austriae Controllatus (DAC). Wijnen met deze titel moeten in alle opzichten kenmerkend zijn voor hun streek van herkomst – wat in dit geval betekent dat alleen Grüner Veltliner in aanmerking komt. Alle andere wijnen uit Weinviertel worden dus sindsdien verkocht met de meer algemene benaming Niederösterreich. Om de Weinviertel DAC te verkrijgen, moet elke wijn blind worden gekeurd door een panel van deskundigen. Voorts moet de Grüner Veltliner ten minste 12 procent alcohol hebben en mogen geen houttonen in de smaak aanwezig zijn. Het concept is aangeslagen, want momenteel worden jaarlijks een kleine twee miljoen flessen Weinviertel DAC gebotteld: een pittig, zoniet peperig succes.

. Een van ’s werelds leukste adressen om als wijnliefhebber te logeren is Loisium. Dit hotel staat middenin een wijngaard even buiten Langenlois, in het Oostenrijkste gebied Kamptal, westelijk van Wenen. Het complex werd spectaculair vormgegeven door de Amerikaanse architect Steven Holl. Die ontwierp een op bijna vijftig pilaren gebouwd, U-vormig luxehotel met spa rond een terras en een zwembad. De buitenwanden zijn met een gaaswerk van aluminium bekleed. En het complete interieur, dus ook de meubels werden speciaal voor Loisium ontworpen. Bovendien is aan het 82 kamers tellende hotel een prachtig eigentijds wijnmuseum (zie foto) verbonden – van waaruit je via een ondergrondse, kilometerlange lössgang naar de kelder van het aangrenzende wijngoed Steininger kunt lopen. Overigens is Langenlois, dat een prachtig, ruim dorpsplein heeft, de grootste wijngemeente van Oostenrijk. Er zijn ook toonaangevende producenten gevestigd, zoals de domeinen Bründlmayer, Dolle, Hiedler, Jurtschitsch Sonnhof, Loimer, Schloss Gobelsburg en Summerer. Meer info op www.losium.at.

. Ruim twintig jaar geleden ging een lang gekoesterde wens in vervulling: het laten creëren van een muziekstuk over wijn. Als je met muziek impressies kunt geven van emoties, landschappen (Pastorale, Grand Canyon Suite), een schilderijententoon-stelling, jaargetijden, en tal van andere zaken, waarom dan ook niet van wijn? Tijdens een proeverij in Jan Tabak (Bussum) sprak ik over dit idee met Laurens van Rooyen, die onmiddellijk enthousiast raakte. Met als gevolg dat deze begaafde componist en pianist in 1988 als wereldprimeur de Bordeaux Suite ten gehore bracht. Het werk bestaat uit tien stukken, waaronder schetsen van de stad, de zo belangrijke rivieren, de châteaus, de oogst, de historie en uiteraard de wijn. Thematisch kreeg elk onderdeel gestalte tijdens gesprekken waarin ik Laurens overspoelde met informatie die ik in de streek zelf had vergaard. Het muzikale portret van Bordeaux werd uitgebracht op lp, op cd – en samen hebben we alle mogelijke optredens verzorgd, meestal tijdens wijndiners, zoals bij Cees Helder in Parkheuvel. De muziek werd zelfs gedraaid in het Centre Pompidou te Parijs. Om allerlei redenen, vooral drukte met andere projecten, is het uiteindelijk stil geworden rond de Bordeaux Suite. Maar zie, onlangs is dit klankbeeld herrezen  – met als doel wederom optredens in den lande te geven. Laurens speelt zijn werk nog altijd persoonlijk en heel virtuoos, maar mijn bijrol als commentator – die uitlegt waarom de muziek klinkt zoals hij klinkt – heb ik overgedragen aan collega Janna Rijpma (met Laurens op de foto). Vol verve hebben beiden onlangs de herpremière verzorgd, féést voor de geest. De muziek bleek van een tijdloze schoonheid te zijn en Janna’s toelichting was zowel boeiend als leuk. Wie deze unieke uitvoering, dit muzikale portret van Bordeaux wil boeken, neme contact op met Ina Brouwer, ibrouwer@xs4all.nl.

.  Vorig jaar heet Alexander Nijeboer een bedrijfje opgericht dat alleen alcoholvrije wijnen verkoopt. Het heet Domaine de Fleur. Ik heb er aandacht aan geschonken in dit magazine. Naar aanleiding daarvan schreef Alexander me het volgende. ‘Op uw mooie woorden over onze alcoholvrije wijnen in oktober 2009 hebben wij zeer veel reacties gehad. Bedankt daarvoor. Sinds oktober hebben wij flink aan de weg getimmerd. Voor een buitenlandse groothandel hebben wij met veel succes de Vita Nova Sparkling Secco gemaakt – een prachtige mousserende wijn van biologisch geteelde sauvignon blanc (50 procent) en sémillon (50 procent) uit Bordeaux. Zonder schroom durf ik te zeggen dat dit de beste alcoholvrije wijn is die wij tot dusver hebben gemaakt.’ Inmiddels heb ik deze  nieuwe bubbelcreatie geproefd – en daarna een hele avond gedronken toen ik BOB moest zijn. De biologische Vita Nova Sparkling Secco heeft een lichte pareling, een echt droge, pittig frisse smaak, wat citrus en in de verte een hint van de voor sauvignon blanc zo kenmerkende grassigheid. Hij is voor €9,95 te bestellen bij o.a. www.domainedefleur.nl. Overigens worden drie wijnen van Domaine de Fleur sinds juni geschonken aan boord van de Griekse, geheel alcoholvrije luchtvaartmaat-schappij Hellenic Imperial Airways. Dit gebeurde na een strenge keuring waaraan alle grote leveranciers van wijnen zonder alcohol deelnamen.

 

. Er bestaat overigens een misverstand over Champagne. Overal lees je dat Dom Pérignon, keldermeester van de abdij te Hautvillers, de uitvinder is van Champagne. Maar volgens een artikel in The New York Times is deze kloosterling jaren bezig geweest om de bubbels uit zijn wijn te krijgen… Tevergeefs, gelukkig maar.

 

. ‘Als ik duizend zonen zou hebben dan zou ik ze als eerste menselijk principe leren om alle smakeloze dranken af te zweren en zich te wijden aan Sherry-wijn’. Toen William Shakespeare dit schreef, ongeveer vijfhonderd jaren geleden, bestonden er alleen een oxidatieve versies van Sherry, donkerbruin en krachtig. Het hoofdtype van tegenwoordig, de bleke, frisse Fino moest nog worden ontdekt. Dit gebeurde in de loop van de 19e eeuw. Enkele producenten begonnen toen de werking te ontdekken van flor del vino, een grijs-witte, rimpelige laag van gistcellen die tijdens bepaalde perioden van het jaar (vooral in april en mei) spontaan op bepaalde wijnen placht te verschijnen. Onder deze onooglijke afdekking ontwikkelden deze Sherry’s zich anders. Ze oxideerden niet, hielden de kleur van een jonge witte wijn en kregen een speciaal aroma. Degene die bij het anno 1835 gestichte Sherry-huis van Manuel Gonzalez de positieve aspecten zag van flor was diens oom, José (roepnaam Pepe) Angel de la Peña. Die drong  erop aan om met flor een nieuw type Sherry te creëren, een type overigens waarvan hij een variant had leren kennen in het nabije havenstadje Sanlúcar de Barrameda, waar de vorming van flor bijzonder sterk was en waar lichte Sherry’s met vaak vlokjes gistcellen graag werden geconsumeerd. Aarzelend gaf Manuel toestemming voor het experiment: oom Pepe kreeg een keldertje toegewezen, honderd vaten en de nodige wijn. De nieuwe Sherry werd voor het eerst in 1844 naar Londen verscheept. Agent Robert Blake Byass schreef dat hij de ‘zeer, zeer bleke wijn’ had ontvangen en zou zien wat hij ermee kon doen. Ruim een decennium later zou deze Byass de partner worden van Gonzalez, toen het grootste Sherry-huis. Aldus ontstond het nog altijd florerende bedrijf Gonzalez Byass – dat overigens sinds 1988 weer geheel in handen is van de familie Gonzalez. De Fino, die bekend raakte als Tío Pepe (letterlijk ‘Oom Pepe’ of op z’n Nederlands ‘Oom Piet’), groeide uit tot ’s werelds meest verkochte droge Sherry, met een jaaromzet van zo’n vier miljoen flessen. Het frappante van Tío Pepe is dat deze wijn ondanks het enorme volume een voorbeeldige kwaliteit bezit – dit dankzij de hoge kwaliteitsnormen die Gonzalez Byass hanteert. De druiven, uitsluitend palomino, komen voornamelijk van de eigen 850 hectare, kalkhoudende wijngaarden en worden na hun pluk snel naar de kelders gebracht. De gisting vindt plaats bij lage temperatuur, waarna de witte wijn versterkt wordt tot 15 procent alcohol. Daarna ondergaat hij, onder flor, een rijping van minstens vijf jaar. Voor deze lagering beschikt Gonzalez Byass over tienduizenden vaten van Amerikaans eikenhout. Eenmaal in zijn groene, sjieke  fles – tot voor enkele jaren terug een zwarte – biedt de wijn een sappige, knisperend droge smaak met subtiele nuances van groen fruit, citrusvruchten, broodgist, vanille en amandelen. Mits goed gekoeld is Tío Pepe een perfecte partner voor groene olijven, zoute haring, gerookte zalm, sushi, koude of warme schotels van vis, schaal- of schelpdieren, curry’s, veel Chinese en Thaise gerechten, alsmede bij talrijke tapas. Niet voor niets ook is Gonzalez Byass druk doende om een reeks tapasbars te openen: als oom Pepe’s miljoenensucces ergens bij schittert, is het bij tapas. De prijs ligt gewoonlijk tussen €7,99 en €9,99.

 


. Het is Alexandra Pouderoyen die deze maand haar favoriete wijn-spijscombinatie onthult. Sinds 1995 is ze werkzaam in de wijnbranche. Eerst op de inkoopafdeling van een grote wijnimporteur en vanaf 2002 bij PLUS supermarkten, waar ze de totale verantwoording heeft voor de invulling van het wijnassortiment. ‘Mijn uitdaging is’, zo stelt Alexandra, ’om altijd om het beste van het beste te vinden en dat van het aantrekkelijkste prijskaartje te voorzien. Het lijkt erop dat ik daarmee op het goede spoor zit. Want de afgelopen jaren is PLUS maar liefst zes keer uitgeroepen tot Beste Wijnsupermarkt van Nederland! Voor mij een mooie stimulans om door te gaan op de ingeslagen weg.’ Over haar culinaire combinatie schrijft ze het volgende. Deze combinatie betreft een recept dat ik gekregen heb van de maker van de El Descanso wijnen: gegrilde tonijn met een timbaaltje van avocado, Parmezaanse kaas en cream cheese. Natuurlijk is de beste wijn hierbij de El Descanso Chardonnay en nog beter de El Descanso Wild Fermented Chardonnay. Dit zijn de ingrediënten:
4 x 150 gram tonijn; 1,5 kopje sojasaus; 0,5 kopje droge Sherry; 1,5 kopje balsamico azijn; 1 theelepel suiker; 2 lente-uitjes; 2 rijpe avocado’s; 160 gram cream cheese; flink wat geraspte Parmezaanse kaas; 4 theelepels sesamzaadjes; 10 gram geraspte verse gember; peper en zout.
Doe de sojasaus, de Sherry en het gehakte uitje door elkaar en marineer de vis hierin. Pureer de avocado met de Parmezaanse kaas en de cream cheese. Als je een klein hoog vormpje hebt, doe dit mengsel dan daarin, zodat je het mooi rechtop op je bord kunt storten. Verdeel de sesamzaadjes over de gepureerde avocado. Haal de vis uit de marinade en verhit deze in een pan, samen met de balsamico azijn, de gember en de suiker. Laat het geheel wat indikken, daarna wat afkoelen en doe er peper plus zout naar smaak bij. Bak de tonijn heel kort in een paar eetlepels olijfolie. Leg de plakken tonijn op de borden bij de avocado en besprenkel de tonijn met een paar lepels van de ingedikte saus. Serveer met wat frisse rucola sla. Nu een glas El Descanso Wild Fermented Chardonnay of de gewone El Descaso Chardonnay erbij en je zult ontdekken hoe heerlijk deze combinatie is.
. Een mogelijk zonnescherm voor wijndruiven. Daaraan wordt gedacht in Nieuw-Zeeland, op de Lincoln University. In vergelijking met vergelijkbare wijnregio’s van het noordelijk  halfrond ontvangen de Nieuw-Zeelandse druivenstokken namelijk 45 tot 50 procent meer ultraviolet licht. Dat invloed kan hebben op de schillen van de druiven en daarmee de wijn (factoren als rijpingspotentieel en mondgevoel worden genoemd).  Bij de experimenten in kiwiland werden o.a. plastic filters over trossen van sauvignon blanc geplaatst, kleine zonneschermen dus, waarna de biochemie van de druiven werd gemeten.

. ‘Chili’, zo stelt Mario Pablo Silva, ‘is het langste land, ingesloten door de langste bergketen, de grootste oceaan, de droogste woestijn en het koudste gebied’. We bevinden ons in de ontvangstruimte van Viña Casa Silva, een bedrijf dat over maar liefst 600 ha wijngaarden beschikt. De oudste daarvan werd zo’n negentig jaar geleden geplant en bevindt zich bij het keldercomplex even buiten Angostura, een dorp aan het begin van Chili’s eerste officieel erkende wijnroute. Deze loopt door het dal van de Colchagua, waarvan de lengte ongeveer 150 km bedraagt. De familie Silva, die ook de oudste paardenstallen van het land bezit, bottelt de eigen wijnen onder eigen naam sinds 1997 – met veel succes. Dat blijkt onder meer uit allerlei prijzen en distincties. Zo werd het bedrijf in Londen uitgeroepen tot Best Chilean Producer. Een van de Casa Silva specialiteiten is Carmenère, de naar zijn druif genoemde rode wijn die verwantschap vertoont met Merlot. Nergens groeit zoveel van deze variëteit als in Chili’s Colchagua vallei, waar het tegelijk droog en vaak winderig is. We gaan de Casa Silva Carmenère Reserva 2008  proeven. Wát een romigheid, wát een generositeit. Met dan ook nog het allerijpste zwarte fruit, wat laurier en milde roostertonen. Een vlees- en wildbegeleider om voor te vallen. Prijs doorgaans €9,99, verkoopadressen via www.casasilva.nl of de banner. Eigenlijk alle ruim dertig wijnen van Casa Silva smaken stuk voor stuk sappig, soepel, stevig, fruitig, en  loepzuiver – en heel charmant. Deze kwaliteiten worden bereikt door zeer zorgvuldig te werken. Dat begint met een relatief laag rendement in de wijngaarden: niet de 12 à 14 ton druiven per hectare die in Chili als gemiddelde geldt, maar slechts 7 à 8 ton.De pluk geschiedt uitsluitend met de hand, wat eveneens het geval is voor het selecteren van de ontsteelde druiven daarna. Voorts investeerde de familie zowel in modern keldermaterieel als in een paar duizend rijpingsvaten, waarvan men jaarlijks een kwart vernieuwt. En technisch directeur Mario Geisse geldt als een der beste wijnmakers van het land. Aan een enorme houten tafel in de eetzaal op het domein wordt als voorgerecht gerookte Chileense zalm met avocado, kappertjes en sla geserveerd. De wijn erbij is een andere huisspecialiteit, de Casa Silva Sauvignon Gris. Deze naar een
zeldzame sauvignonvariant genoemde creatie biedt een bijna tintelfrisse maar smaak, wat aimabeler dan van een Sauvignon Blanc en met lekker veel citrusfruit plus een heel klein, plezierig bittertje in zijn afdronk. De 2009 kost €11,99. Aan Mario Pablo vragen we nog waar zijn Carmenère lekker bij smaakt. Lang hoeft onze gastheer niet na te denken:’In elk geval bij rundvlees van de grill. Want behalve in wijn, polo spelen en rodeo rijden is onze familie ook gespecialiseerd in barbecue.’


.  Alleen al vanwege zijn Romeinse schatten is Mérida de reis waard. Deze provincieplaats in Extremadura, het zuidwesten van Spanje, werd zo’n tweeduizend jaar geleden gesticht door keizer Augustus en heeft nog steeds diverse bezienswaardigheden uit die tijd. Waaronder een amfitheater, een pilarentheater en een imposante collectie kunstvoorwerpen. De Romeinen begonnen bovendien met wijnbouw – die momenteel rond Mérida bloeit als nooit tevoren. Behalve een dynamische coöperatie zijn individuele producenten actief. Met voorop Palacio Quemado, een geheel gerenoveerde bezitting op nog geen 20 kilometer van Mérida, even oostelijk van het stadje Almendralejo. Rond het witte hoofdgebouw met zijn donkergroene luiken ligt een immens landgoed van 3000 hectare, waarvan ruim 100 met druiven zijn beplant. Het glooiende terrein waarop de stokken groeien bestaat uit kalkrijke kleigrond, gemiddeld 520 meter boven zeeniveau. Regen valt er weinig, de zon schijnt volop en ’s zomers loopt de temperatuur vaak op tot boven de 30 graden. Vandaar dat in de wijngaard een systeem van druppelirrigatie werd aangelegd.
Op het domein staat sinds een jaar of tien ook een hypermoderne kelder, met zowel roestvrijstalen gistingstanks als een ondergrondse vatenhal. Omdat eigenaar graaf Manuel Losada getrouwd is met Mariana Alvear wordt het wijnbeleid mede bepaald door Alvear, een toonaangevend, vooral Montilla producerend bedrijf in aangrenzend Andalusië. De uitsluitend rode wijnen, herkomstbenaming Ribera del Guadiana, zijn niet alleen van onberispelijke kwaliteit maar ook verleidelijk lekker.Zo biedt de Palacio Quemado 2006 Crianza een mondvullende, soepele smaak met zacht kruidige houttonen, milde vanille een bijna zwoele fruitigheid van zowel bessen als zwarte vruchtjes. Fris geschonken komt deze een half jaar in nieuwe vaten gelagerde, pure tempranillowijn het best tot zijn recht. Vooral bij lamskoteletten, lamsbout, rundvlees en de gegrilde kalfsbiefstuk zoals men die serveert in de historische parador van Mérida. Prijs €7,75 bij www.okhuysen.nl.

. Een afgelopen voorjaar verschenen studie geeft aan dat het drinken van in wijn aanwezige componenten de bloedsomloop verbetert. En daarmee de gezondheid. Het onderzoek vond plaats in Engeland, aan de University of Surrey, en werd gepubliceerd in het Journal of Human Nutrition and Dietetics. Wetenschappers lieten de proefpersonen bij een maaltijd of water of druivensap of rood druivensap plus alcohol drinken. De makkelijkheidsfactor waarmee bloed door het lichaam werd gepompt was zes bij degenen die alleen water dronken, zeven bij de alleen-sap-mensen en meer dan acht bij de gebruikers van het wijnachtige mengsel druivensap plus alcohol.

 

Het voor Uruguay zo kenmerkende druivenras tannat, er naartoe gebracht door een Fransman in 1870, was de aanleiding tot het creëren van bijzondere schilderijen. Een aantal kunstenaars  in Uruguay  kreeg van wijnproducent Juanicó het verzoek om tannat en zijn wijn te verbeelden. Dit resulteerde in de expositie Homenaje al vino Tannat, waarvoor twintig kunstenaars werken leverden. Een daarvan is Virginia Patrone die voor malbec een landelijk tafereel schilderde, in warme tinten.

 

 

*

Disclaimer. Alle afgebeelde foto’s op deze website zijn afkomstig van de auteur zelf of werden rechtenvrij c.q. met toestemming verkregen van wijnproducenten, wijnorganisaties, wijnhandelaren, promotiebureaus, streek- en landenorganisaties, toeristenbureaus en andere betrokkenen.