EEN KUNSTZINNIGE DAG
in
OOTMARSUM
Het Twentse stadje Ootmarsum heet naar de Frankische koning Othmar die het anno 125 stichtte als nederzetting, en tevens als uitvalsbasis voor zijn strijd tegen de Saksen. Vandaag de dag echter zouden andere namen toepasselijker zijn. Bijvoorbeeld Artmarsum, Ootmarschulten of Tonmarsum. Want overal in het 
bijna 4500 inwoners tellende plaatsje kom je kunst tegen – met als markantste die van de schilder Ton Schulten. Een lokale kunstenaar die er een tempelachtig, eigen museum stichtte (en aan de gemeente doneerde), twee galerieën drijft, een beeldentuin liet aanleggen, en naar wie een plein werd genoemd. Aanvankelijk wilde Ton priester worden, maar hij koos toch voor de reclame, en stichtte een eigen bureau. Waarvan hij afscheid nam in 1989 om beeldende kunstenaar te worden. Zijn vroege werk was zeer abstract, wat veranderde na een bijna
dodelijk auto-ongeluk op Tenerife. Herstellend in het ziekenhuis kreeg hij visioenen van rijk gekleurde Twentse landschappen, en eenmaal thuis in Ootmarsum besloot Ton die voortaan te gaan schilderen. Schulten werd een bevlogen colorist met een eigen stijl – en zowel een nationaal als internationaal succes. In zijn studio schildert hij de doorgaans grote doeken vrijwel altijd ’s nachts tot een uur of zes, gaat dan ontbijten, en werkt dan de ochtend door. Afbeeldingen van zijn werken komen op alle mogelijke manieren terug op kunstkaarten, en in o.a. prints, boeken en kalenders. Bovendien sieren diverse creaties speciale versies van de wijnfleskoeler Vacuvin Rapid Ice. Tons vrouw Ank regelt dat soort en eigenlijk alle zaken. Weren van Schulten zijn te vinden in de plaatselijke galerieën en uiteraard in de shop van 
Museum Ton Schulten. Dit werd op 25 april 2013 geopend; de kunstenaar was toen 75 jaar, terwijl Ton en Ank toen ook dertig jaar getrouwd waren (het museum wordt gepresenteerd in de rubriek Galerie & Musea). Een van de sprekers tijdens de opening beschreef het als ‘een kathedraal van licht en kleur’. Het Museum Ton Schulten is ook een goede, zoniet de best mogelijke plek om een stadswandeling door Ootmarsum te beginnen. Eventueel gevolgd door een ontspannen kop koffie met de zeer Twentse krentenwegge in De Pastorie, een brasserie-restaurant met terras pal naast het museum. De eigenaar van dit gebouw is ook ene Ton Schulten.
Even links van het museum ligt de Markt, een rechthoekig pleintje dat omgeven wordt door horecazaken, galerieën, de plaatselijke, zeer gastvrije VVV (in een boekhandel) en het voormalige, stijlvolle stadhuis. Dit dateert uit 1778, draagt een sierlijke torentje en heeft tegenwoordig 
een winkelfunctie. Een prettig lunch- en brunchadres vormt de brasserie Rien Schulten, genoemd naar Tons familielid die verderop, aan het Kerkplein, ook een om zijn krentenwegge bekende bakkerij drijft. Voor nog meer kunst en nog meer Ton Schulten kun je de smalle Gasthuisstraat inlopen die even verderop aan beide zijden uitnodigende entrees heeft van twee Ton Schulten galerieën. 
De grootste, links, is een feest 
om te bezoeken. Niet alleen gezien de recente Schulten schilderijen, maar ook vanwege de prachtige, wereldklasse sculpturen van andere Nederlandse kunstenaars. Terug in de Gasthuisstraat kom je links aan het eind de kleine, deels ommuurde, intieme Ton Schulten beeldentuin tegen die rond een fontein werd aangelegd. Rechts loopt de Kloosterstraat met vrijwel meteen links het
Chronomium, het inmiddels gesloten museum van tijdmeetkunde waarvan je nog wel de met symbolen versierde voorgevel kunt zien. Verderop langs dezelfde straat staat de galerie van Annemiek Punt, een van ’s lands grootste glaskunstenaars. Haar werken werden gemaakt voor zeker zo’n honderd locaties in binnen- en buitenland. Bochtig voert de 
Kloosterstraat naar het Kerkplein. Dit wordt gedomineerd door een indrukwekkende hallenkerk die beslist een bezoek verdient. Voor de kenners: dit is ’s lands enige voorbeeld van Westfaalse romano gotiek. Het schip en andere delen dateren uit de 13e eeuw; aan het eind van de 15e eeuw werden additionele elementen gebouwd. En het fraaie, imposante Epmann orgel plaatste men in 1814. Achter het altaar, via de glas-in-lood vensters en op andere plekken binnenin de kerk is fraaie religieuze kunst te zien – eigenlijk helemaal Ootmarsum. Op het plein voor de ingang werd een leuke waterpartij met een paar spuitende dieren aangelegd. 
Daarbij staan op donderdagochtend de stalletjes van een kleine weekmarkt. Rond de kerk, die op een soort eiland staat dat deels laag ommuurd werd, zijn naast horecabedrijven ook een bakker, kledingzaken en diverse van de dertien plaatselijke galerieën gevestigd. Even opzij van het plein (zo’n beetje in het verlengde van de Kloosterstraat) staat het Drostenhuis, een 18e-eeuws, mooi gerestaureerd pand waar de drost van 
Twente verbleef. Het fungeert tegenwoordig als museum, en heeft behalve sfeervolle stijlkamers ook een siertuin in Franse stijl. Het wordt geëxploiteerd door het Openluchtmuseum Ootmarsum, en is van maart tot en met oktober beperkt open, alleen ’s middags. Langs het Drostenhuis loopt de Walstraat. Als je die volgt en aan het eind linksaf gaat, kom je uiteindelijk via het Oldenzaalsvoetpad (let op de kunstige metalen roosters langs het linker trottoir), en dan links via de Commanderiestraat bij voornoemd Openluchtmuseum. Met in de hand een plattegrond 
zijn daar oude, boerderijachtig gebouwen te bezoeken waarmee een soort tijdreis door de agrarische historie van Twente wordt gemaakt. Naast het openluchtmuseum, aan het Commanderieplein, staat het complex van de ambachtelijke Othmar bierbrouwerij, waar je tegen betaling een rondleiding kunt volgen, terwijl het bedrijf bovendien over een herberg en spa beschikt. 
Via dezelfde weg terug naar het centrum verschijnt links, vlak voor het Kerkplein, de Ganzenmarkt die meer een gebogen, sfeervol straatje is dan een eigenlijke markt. Al snel verschijnt een van Ootmarsums stadssculpturen, ’t Sjalotje (rechts). Het toont een meisje dat heel gespannen en tevergeefs probeert om een ui – lokale naam siepel – uit de grond te trekken. Omdat vroeger veel uien in Ootmarsum werden geteeld, heeft de plaats als bijnaam Siepelstad. De Ganzenmarkt volgend komt de Nederlands Hervormde kerk in zicht. Deze dateert uit het begin 
van de 193-eeuw, en heeft behalve een koepel met toren een vrij sober, door witte tinten gemarkeerd interieur. Het kleine, nevenliggende, stille Bergplein (links) is waarschijnlijk het oudste deel van Ootmarsum; men vermoedt dat hier, rond een waterput, de eerste woningen verrezen. Bezijden de houten zitbank (waarvan het stadje er flink wat heeft staan) is een gedenksteen te zien gewijd aan de oorlogsslachtoffers in Nederlands Indië. Haaks op de voorzijde van de kerk loopt door bomen geflankeerde Plätske een straatje dat zijn naam waarschijnlijk kreeg omdat kerkgangers er voor de dienst vaak… plasten. Aan het einde van dit straatje linksaf, en je bent in de Dwarsstraat. 
Waar tegenover de zoveelste galerie ook een in alle opzichten lekkere winkel floreert, De Winkel van de Twentse Proefkeuken. Er worden allerhande smakelijke zaken verkocht, naast serviesgoed en meer. Even doorlopen, en je arriveert in de winkelrijke Grotestraat die ook enkele horecabedrijven telt. Voor een ontspannende 
kop thee, vriendelijke service en, waarom niet, een plak krentenwegge, is ’t Bakhoes een prettig adres. Loop nu naar het Museum Ton Schulten en volg de Kapelstraat die er links langs loopt, en ook weer een galerie heeft, om uiteindelijk heel smal in rechtste richting (links) te eindigen in de Marktstraat. Dit is de breedste en belangrijkste 
straat van het gehele centrum. Erlangs, aan de rechterzijde, staan enkele voorname panden, dus bekijk vooral ook de gevels. De fraaiste, kunstigste is die van het 17e-eeuwse Cremershuis waarop een kraanvogel wordt afgebeeld die met zijn poot een steen vasthoudt. Zoals de naam reeds deed vermoeden, eindigt de Marktstraat bij de Markt, waar bij mooi weer de terrassen en opnieuw uitnodigend zijn, net als eigenlijk altijd de galerieën erop of erbij.
Een paar praktische punten. In en vlak bij het centrum van Ootmarsum is langer dan anderhalf uur parkeren niet mogelijk. Buiten het dorp werd echter de grote gratis parkeerplaats Stadsweide aangelegd waarheen ook richtingborden wijzen. Een paar honderd meter dichterbij zijn kleinere parkeerplekken te vinden, o.a. langs de Smithuisstraat. Voor een dagbezoek verkoopt de VVV een sympathiek pakketje bestaande uit een gedetailleerde wandelroute en een set kortingkaarten voor o.m. een gratis lunch (luxebroodje, drankje), koffie/thee met krentenwegge, 10 procent korting op een diner en eenzelfde korting op een museumbezoek. Bestellen à €18,50 kan online via www.ootmarsum-dinkelland.nl.
***
SCHILDERIJ VAN DE MAAND
In het noorden van Portugal fungeert het Douro-dal als bakermat voor niet alleen Port, maar ook voor droge, onversterkte rode en witte wijnen die vaak het ontdekken waard zijn. Behalve stil is de vallei rijk aan reliëf, wat ik al schilderend in beeld heb gebracht, met als referentie een wijngaard foto van het gerenommeerde huis Vinhos Borges. Meer details over ‘Diep en hoog in het Douro-dal’ vind je bij Landschappen op www.vinpressionist.com.
***
MEMORABELE MAALTIJDEN (5)
Genoten door Hubrecht Duijker
In 2012 werd het kerkplein van Illhausern, Elzas, omgedoopt in het Place des Frères Haeberlin. Dit als kleine hommage aan chef-kok Paul en gastheer Jean-Pierre Haeberlin die vlak bij de kerk, aan de oever van de Ill, een van ’s werelds beste restaurants stichtten, de van 1967-2018 met drie Michelin-sterren getooide Auberge de l’Ill.
Voor de vijfde keer in vijf decennia heb ik er elf jaar geleden gegeten, en dit is wat ik toen schreef. Het was wederom feest voor zintuigen. In de eerste plaats vanwege de grote, glimlachende gastvrijheid. Die ook werd uitgestraald door Serge Dubs (foto links), een beroemde sommelier die zijn fenomenale kennis niet etaleert, maar alleen gebruikt voor vriendelijke suggesties. 
Bij onze lunch wilde ik niet te veel drinken, maar wel iets dat met de meeste gerechten mooi zou samengaan. Een Crémant d’Alsace dus? Goed idee, vond Serge. Maar welke van de vier? Serge adviseerde of de echt droge 
Extra Brut van Schaller & Fils, maar die kende ik al, of de Dopff Cuvée Julien, ‘altijd uitstekend’. Die werd het dus. Voor slechts €38 per fles, jazeker, in een driesterrenrestaurant. Jean-Pierre Haeberlin, inmiddels 87, liep nog altijd vrolijk langs alle tafels in de stijlvolle, met zachte, rustige tinten stijlvol ingerichte eetzalen (die uitzicht bieden op een bloemrijke tuin en het riviertje) en maakte nog steeds de aquarellen waarmee de menukaarten en zelfs de nota’s worden gesierd. Zijn oudere broer Paul (op het grote schilderij dat in een van de eetzalen hangt) overleed in 2008, maar kreeg zijn zoon 
Marc als een net zo talentvolle opvolger. Na vier kleine amuses, waaronder een prachtig pompoensoepje met foie gras, ging het lunchmenu à €99 van start met een klassieker. Ik had niet de terrine van ganzenlever of de kreeftsalade gekozen, maar de decennia geleden door Paul gecreëerde zalmsoufflé. Luchtig en zuiver van smaak, met een verfijnde, riante Riesling-saus. 
Het hoofdgerecht- weer was het moeilijk kiezen uit duif, lam of kalf – werd en combinatie van een kleine, perfect gebakken kalfsbiefstuk met een ravioli waarin gestoofde kalfswang. En de Crémant, die smaakte nog steeds. Toen de kaas. Niet een paar voorgeselecteerde stukjes op een bord, maar een volstrekt vrije keuze van de rijk gevulde kaastrolley. Alleen al vanwege de wijn werden het drie varianten van geitenkaas. Heerlijk, heerlijk. Direct daarna bracht men ons een schaaltje vol kleine snoeperijtjes, als overbrugging naar het eigenlijk dessert, in dit geval vier bolletjes sorbet, variërend van groene appel tot mango, gepresenteerd in een doosje, alle puur en prachtig. Dat bezoektempo van eens per decennium is eigenlijk véél te laag.
***
In het Duitse wijnbouwgebied Pfalz, langs de weg van Edesheim naar Rhodt unter Rietburg, ligt een kleine wijngaard in de Rhodter Rosengarten met meer dan vierhonderd jaar oude traminer stokken – de oudste wijnstokken ter wereld, volgens wijnbouwer Oberhofer. Ze geven een wijn met aroma’s van rozijnen en honing. Aldus de toelichting van de grote etikettenverzamelaar Bert Wentzel, jokebertwentzel@gmail.com, die dit label speciaal selecteerde uit zijn collectie.
Disclaimer. Alle afgebeelde foto’s op deze website in dit maandmagazine zijn afkomstig van de auteur zelf of werden rechtenvrij c.q. met toestemming verkregen van wijnproducenten, wijnorganisaties, wijnhandelaren, promotiebureaus, streek- en landenorganisaties, toeristenbureaus en andere betrokkenen.
