In Best uit de Test figureren deze maand twintig fraaie, echt lekkere wijnen uit negen verschillende landen. Maar da’s nog lang niet alles. Want vooruit lopend op de feestmaand worden ook de beste Crémants de Bourgogne gepresenteerd. Bovendien stel ik twee Nederlandse wijnproducenten voor, de in Twente gevestigde grootste wijnmakerij van ons land, en een jong domein in een prachtig, onbekend gebied van Galicië. Voorts kun je een virtueel bezoek brengen aan de kunststad Arles, waar ook Vincent van Gogh heeft gewoond en geschilderd, en een legendarische maaltijd meemaken in een driesterrenrestaurant te Parijs. Extraatjes zijn er eveneens, zoals een historische foto uit de Beaujolais.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Tholomies Brut
Crémant de Limoux
Meer dan een eeuw voordat Champagne zijn belletjes kreeg, gebeurde dat al in het Zuid-Franse 
Limoux, dankzij ook weer een monnik, anno 1531. Nog steeds maakt men in en rond Limoux mousserende wijnen – zij het nu op dezelfde manier als Champagne, dus via een tweede gisting op fles (de vroegere methode ging uit van een spontaan ontstane bubbeltjes). Voor het grote familiebedrijf Les Grands Chais de France is in het Franse zuiden Marie Toussaint (links) als oenologe actief, ook met Crémant de Limoux. Voor haar 
Tholomies gebruikte ze 60 procent chardonnay, een ras dat volop groeit in de heuvels rond Limoux, aangevuld door 30 procent chenin blanc en de rest pinot noir. Na twaalf maanden kelderrust ontstond een fijn en volop schuimende, zeer smakelijke, goed gevulde bubbelwijn waarin sappig citrusfruit plezierig samengaat met o.m. specerijen. De Tholomies Brut kost €11,99 (of €9,99 bij drie flessen tegelijk) bij www.abelswijnen.nl.
Giraudon Chitry 2022
Bourgogne
Het is dertig jaar geleden dat de wijnen van Chitry-le-Fort, een om zijn versterkte kerk bekend dorp 
even westelijk van Chablis, hun eigen herkomstbenaming ontvingen, Bourgogne Chitry. Binnen dit districtje, dat tegenwoordig ongeveer 75 hectare bestrijkt, is Marcel Giraudon een wijnbouwer van belang. Hij bezit er 16 hectare, waarvan de helft beplant met chardonnay. De daarvan afkomstige 2022 offreert sappigheid en zachte zuren, terwijl in de vrij volle smaak verleidelijk wat fruit waarneembaar is, vooral van milde citrus waaronder gele vruchten, aangevuld door een nootje en een kruidje. Heerlijk gewoon, zeker bij gebakken vis. Bij www.colaris.nl (zie de banner) kost een fles €13,95.
Kranz Weisser Burgunder 2022
Pfalz
Bijna heb ik de neiging om de flessen van het Zuid-Duitse wijngoed Kranz een kransje om te hangen, 
zo goed is de kwaliteit van hun wijnen. Neem bijvoorbeeld de Weisser Burgunder 2022, een keurig met schroefdop gepresenteerde wijn die behalve goed gevuld ook fris en sappig is, met in zijn smaak naast frisse citrus ook een minikruidje en een hint aimabele mildheid. Elementen die ‘m breed inzetbaar maken bij o.m. quiches, veel vegetarische gerechten en uiteraard schotels met vis. Weingut Kranz, dat ruim 25 hectare bestrijkt, wordt sinds 2012 geleid door Boris Kranz (vierde generatie), samen met zijn vrouw Kerstin. De Weisser Burgunder wordt voor €16,95 aangeboden door o.a. www.bosmanwijnkopers.nl.
Louis Latour La Grande Roche 2022
Montagny 1er Cru
Het al een paar eeuwen in de Bourgogne zetelende, zeer gerenommeerde wijnhuis Louis Latour is binnen de eigen regio niet alleen actief binnen de beroemde Côte d’Or, maar ook in andere districten. Waaronder Montagny dat een kilometer of 30 bezuiden Beaune ligt – en waar alleen witte wijnen worden gemaakt (net als bijvoorbeeld Chablis). De firma Louis Latour, momenteel geleid door Florent Latour, betrekt daar chardonnay druiven 
van een vrij hoog gelegen, goed geëxposeerde akker, waarna géén vatgisting noch -rijping worden toegepast, met als duidelijk doel de wijn een sappige fruitigheid te geven. Zo smaakt de vrij volle, vrij vlezige La Grande Roche 2022 naar o.m. perzik en andere mildfrisse citrus, met nog een hint van witte vruchten plus een vleugje notigheid. Bij op de huid gebakken zalm vormde deze Montagny een mooie, bijkans memorabele combinatie. Fles €29,95 bij www.heerenvanheusden.nl, zie de banner.
Santa Cristina Vermentino 2022
Toscana
Gezien zijn ietwat mineralige, tevens frisse smaak zou deze Vermentino een aardig, betaalbaar alternatief voor… Chablis kunnen zijn. Bovendien biedt deze witte Toscana vleugjes
specerijen en sappig fruit van o.a. groene appel, peer en frisse citrus. Santa Cristina is een creatie van de befaamde familie Antinori die al 26 generaties (waarvan de twee laatste op de foto) wijnbouw beoefent in voornamelijk de wijde omgeving van Florence. De meeste Santa Cristina wijnen komen uit Umbrië, maar deze voorbeeldige Vermentino dus uit Toscane. Fles €9,99 bij www.ah.nl, zie ook de banner.
Sint Catharinadal Norbertus 2022
Nederland
Een van de grootste wijngaarden die ons land kent, werd aangelegd bij… een historisch vrouwenklooster. Namelijk die bijna 750 jaar bestaande priorij Sint-Catharinadal van de Norbertinessen zusters, in Oosterhout. 
Die op zoek waren naar een additionele bron van inkomsten. De eerste stokken werden negen jaar geleden geplant, en vandaag de dag telt de akker 7,5 productieve hectaren plus 2,5 met jonge stokken. Opvallend is dat niet voor ‘veilige’, resistente rassen/kruisingen 
werd gekozen, maar voor hoogwaardige variëteiten die aanvankelijk in Nederland niet konden worden geteeld, maar dankzij het warmere klimaat nu wel. Bij het klooster groeien dus o.a. chardonnay, drie soorten pinot en gamay. Wat het wijn maken betreft hadden de zusters natuurlijk geen ervaring, maar ze schakelden deskundigen in, waaronder twee jaar geleden de in Bordeaux geschoolde oenoloog, Gerhard Horstink (die ook in Brabant woont). De meest geproduceerde wijn van de grootste oogst tot nu toe is de Sint Catharinadal Norbertus 2022, een 
compositie van auxerrois, pinot blanc en pinot gris. Zijn kwaliteit zou je ‘hemels’ zoniet ‘zalig’ kunnen noemen, want het is een bijna tintelende, zacht frisse, elegant ferme, sappige creatie met vriendelijk wat fruit van o.a. milde witte vruchten en groene appel. Ik kreeg de wijn te proeven van www.josbeeres.nl, waar hij €16,95 kost, maar hij wordt ook gevoerd door andere leden van www.lesgenereux.nl. Overigens heeft het klooster eveneens een wijngilde en zelfs een wijn-spijs restaurant, De Blauwe Camer.
Vignamato Verdicchio dei Castelli di Jesi Classico 2022
Marche
De Azienda Agricola Vignamato is een jaar of zeventig oud en behoort aan de altijd gastvrije familie Ceci. 
De grote specialiteit is Verdicchio, want met de gelijknamige druif zijn op het domein 23 van de 27 hectare beplant. De wijngaard ligt bij een van de versterkte heuveldorpen rond het stadje Jesi, in de heuvels van het groene gewest Marche. De Vignamato Verdicchio uit 2022 is een voorbeeldige viswijn; vooral bij gebakken soorten besprenkeld met citroendruppels past hij perfect. Dit gezien zijn frisse, tegelijk licht kruidige citrus biedende smaak, terwijl de wijn goed gevuld is en aangenaam sappig. Richtprijs €9,65, verkooppunten via www.kwastwijnkopers.nl.
Viña Sol 2022
Spain
Begin jaren zestig, dus twee generaties geleden, was het een unicum: een droge, frisse witte wijn uit Catalonië, de Viña Sol van Torres. Hetzelfde familiebedrijf dat later als 
eerste ook in Chili het koel vergisten van witte druiven zou toepassen. Viña Sol floreert nog steeds, zij het nu niet meer met druiven uit alleen de Penedès, maar met de herkomstbenaming Spain. Tegelijk is de naam Torres van het vooretiket verdwenen. Wat wel bleef, is de parellada, als basisdruif (samen met wat witte garnacha). Ook de kwaliteit is nog altijd aantrekkelijk. Zo smaakt de jaargang 2022 zuiver, vrij levendig en sappig fris, met licht milde tonen van witte en citrusvruchten, terwijl het alcoholgehalte beperkt blijft tot 12 procent. De witte Viña Sol wordt o.m. aangeboden door www.gall.nl (zie de banner) voor €6,65.
Domaine Tariquet Marselan rosé 2022
Côtes de Gascogne
Het om zijn lenteachtige, droge witte wijnen gereputeerde Domaine Tariquet maakt ook een paar prettige rosés. 
De meeste bijzondere en meeste textuur biedende is de Marselan. Deze heet naar een uit 1961 daterende kruising tussen cabernet sauvignon en grenache. De familie Grassa, eigenaresse van Domaine Tariquet, plantte marselan in 1999, wat destijds een primeur was voor de regio Gascogne. De bleek oranje, elegante (11,5 procent alcohol), tevens frissige 2022 van deze variëteit vult de mond op opwekkende wijze met o.a. fruit van aalbessen en frisse citrus, plus een minikruidje, wat ‘m bij véél voorafhapjes, voor- en hoofdgerechten marsterlijk doet smaken. Flesprijs meestal €9,95 à €10,95, verkoopadressen via www.walravensax.nl.
A d’Aussières 2021
Pays d’Oc
Behalve Château Lafite-Rothschild heeft Domaines Barons de Rothschild diverse andere wijndomeinen in eigendom. En daarvan is Château d’Aussières in (voornamelijk) de Corbières. Bezuiden Narbonne 
beschikt het over 167 hectare met druivenstokken, alle organisch gecultiveerd, terwijl het totale oppervlak 570 hectare omvat. De ooit vervallen en verlaten gebouwen van Aussières hebben de Rothschilds omgetoverd tot een prettig, bewoond klein dorp. De rode A d’Aussières werd knap gecomponeerd uit zowel Bordeaux rassen (merlot, cabernet sauvignon, cabernet franc) als Mediterrane (marselan, syrah). Samen geven ze een stevige wijn met behoorlijk wat diepgang, denk aan bessen, zwarte vruchten, kruiden en vooral flink wat donkere aroma’s. De richtprijs van deze Pays d’Oc bedraagt €9,50, adressen via www.monnik-dranken.nl.
Baron La Rose Vieilles Vignes 2019
Bordeaux
Goud in Frankfurt, brons in Engeland en diamant in Japan: deze – ook nog betaalbare – merkwijn werd bij herhaling bekroond. In zijn soort is het dan ook een hele goede. 
Men stelde hem samen uit traditionele Bordeaux druiven (merlot, cabernet sauvignon en cabernet franc) en verstrekte de wijn bovendien een traditionele opvoeding in eiken vaten. Vandaar dat zijn geur en de nog zeer vitale smaak een milde kruidigheid bieden, alsmede een vleugjes rokerigheid en vanille. Donkere aroma’s als van laurier completeren het geheel, samen met een besje. Wat ’m een beste kompaan maakt bij biefstuk & co. De producent is het internationaal opererende handelshuis Sovex GrandsChâteaux. Deze Baron La Rose verkoopt www.dirckiii.nl (zie de banner) voor €6,99 per fles.
Callia Malbec 2022
San Juan
In Argentinië heeft de familie Pon van M.P. Wines niet alleen wijnbedrijven in de provincie Mendoza, maar ook twee in San Juan. Waar twintig geleden een immers domein werd overgenomen 
dat momenteel over zo’n 1500 hectare met druivenstokken beschikt, Bodegas Callia. De eigen akkers liggen verspreid over drie valleien, tot op een hoogte van ongeveer 1400 meter, waar de zon 330 dagen per jaar aan een heldere hemel schijnt en elke nacht de temperatuur sterk daalt. 
Voorts beschikt het bedrijf over een hypermoderne kelder met roestvrijstalen gistingstanks. Geen wonder dat hier superieure wijnen worden gemaakt. Een zeer Argentijnse, want vervaardigt van malbec, ‘s lands meeste geplante druivenras, is Callia Malbec 2022. Een donkerrode, soepele, zacht frisse en op zwoele wijze naar rijp zwart fruit en laurier(drop) en een vleugje vanille smakende, goed gevulde wijn die in licht gekoelde vorm zonnige warmte brengt op een koude avond bij herfstige gerechten. Fles €6,59 bij www.plus.nl.
Casa Silva Family Wines Cabernet Sauvignon/Carmenère 2021
Valle de Colchagua
Binnen vooral de lang gerekte Colchagua vallei, die loopt van de Andes tot aan de oceaankust, bezit Casa Silva ongeveer 
duizend hectare met druivenstokken. Deze akkers zijn geconcentreerd in beide uiteinden van het dal en geven een ruim gevarieerd gamma van hoogwaardige wijnen, waaronder de vriendelijke geprijsde Cabernet Sauvignon Carmenère van de serie Family Wines. De aimabele en tegelijk stevige jaargang 2021 daarvan smaakt op bijna zwoele, zeer sappige en bijna rokerige wijze naar voornamelijk het allerrijpste fruit van bessen en zwarte vruchten. Elementen die ‘m zeer op zijn plaats doen zijn bij een herfstig familiemaal van stoofvlees. Fles €7,95 bij www.vinify.nl, zie de banner.
G7 Cabernet Sauvignon 2022
Valle del Loncomilla
De merknaam G7 staat in dit geval niet voor een forum van democratieën, 
maar voor een zevende generatie van Chileense wijnbouwers, de familie Del Pedregal. In de vrij zuidelijke Maule regio is deze al sinds 1825 actief en betrekt de meeste druiven uit de Loncomilla Vallei, tussen de Andes en de kust. De daar geboren, houtloze én foutloze Cabernet Sauvignon 2022 is een aangenaam gulle wijn die sappig trakteert op rijp fruit van rijpe bessen en zwarte vruchtje plus een blaadje laurier. Fles €6 bij www.hema.nl.
Hamilton Russell Vineyards Pinot Noir 2022
Walker Bay
Wat de wijnen betreft voel je je een beetje in de Bourgogne, op het Kaapse wijngoed Hamilton Russell Vineyards. De grote, alom geroemde specialiteit is namelijk Pinot Noir, gevolgd
door de net zo Bourgondische Chardonnay – en dat al meer dan veertig jaar. De gelijknamige druivenrassen groeien in de betrekkelijk koele Hemel-en-Aarde Valley, niet ver van Hermanus en de zuidkust. En net als plekken in de Bourgondische Côte d’Or is de grond behalve stenig en kleiachtig vaak ijzerhoudend. De totale wijngaard beslaat 52 hectare en wordt duurzaam gecultiveerd. Eigenaar Anthony Hamilton Russell (foto) beschikt 
over een perfect geoutilleerde wijnmakerij, en doet zijn Pinot Noir altijd een vatvergisting ondergaan en vervolgens een vatrijping van een maand of tien. Mede dankzij het koele klimaat offreert de ferme jaargang 2022 een prettige frisheid, terwijl de wijn tegelijk een subtiele, beschaafde kruidigheid bezit en een net zo beschaafde fruitigheid van bessen plus wat zwarte vruchten. Een voorrecht om te drinken, dit is Kaapse Pinot Noir op zijn allerbest. Zijn prijs is inmiddels ook Bourgondisch, namelijk €45,95 bij www.wijnkring.nl en de daarbij aangesloten wijnspeciaalzaken.
Kruger Family Wines, Forgotten Vineyards Shiraz 2021
Stellenbosch
Kruger Family Wines klinkt als een oud, traditioneel Zuid-Afrikaans familiebedrijf, maar het bestaat pas sinds 2015. Het familie aspect is wel terecht, want het zijn Johan Kruger en diens Belgische vrouw Sofie die samen het inmiddels bloeiende bedrijf begonnen. 
Dit bezit zelf geen eigen kelders noch wijngaarden; alle druiven worden aangekocht in inmiddels een tiental Kaapse regio’s waarvan tegenwoordig op diverse locaties een stuk of dertig(!) verschillende wijnen worden gemaakt. Die overigens allemaal minstens vier sterren (van een mogelijke vijf) ontvingen in de gezaghebbende Platter’s guide 2022. Johan (foto) is gewoon een hele, hele goede wijnmaker. Het was dus ook genieten van zijn Forgotten Vineyards Shiraz 2021, een zeer smakelijke, stevige Stellenbosch wijn met schakeringen van o.m. rijpe zwarte vruchten, snufjes kruiden en specerijen (waaronder laurier en een pepertje) en flink wat sap. Fles €9,20 bij www.okhuysen.nl, zie de banner.
La Semente & Di Filippo Sangiovese 2022
Umbria
In het groene, heuvelachtige gewest Umbria laat de familie Di Filippo zo’n vierhonderd ganzen ‘grazen’ op 4 van de 30 hectare eigen wijngrond. Ze houden de druivenakker schoon. 
Voorts bewerkt men hetzelfde perceel alleen met paarden. Sowieso wordt op het gehele domein Di Filippo met veel respect voor de natuur gewerkt – en met respect voor mensen. Zo werkt men voor de rode bio Sangiovese samen met La Semente, een organisatie die autistische kinderen emplooit. Ook de wijn zelf zou je mensvriendelijk kunnen noemen. Hij smaakt op stevige wijze uitgesproken sappig, alsmede verleidelijk en bijna zwoel fruitig (naar vooral rijpe zwarte vruchten), met nog een klein kruidje toe. Fris geserveerd komt hij het best tot recht. Richtprijs €12,50, adressen via www.heisterkamp.com.
Stift Klosterneuburg Patronis 2021
Thermenregion
Met 108 hectare wijngaarden is Stift Klosterneuburg niet alleen een van Oostenrijkse grootste wijndomein, het ook ’s lands oudste. 
Het werd namelijk in 1114 gesticht. Bovendien is in het – nog steeds door monniken bewoonde – klooster de allereerste wijnbouwschool ter wereld ondergebracht. Hetzelfde instituut waar dr. Fritz Zweigelt in 1922 het hoogwaardige blauwe druivenras zweigelt creëerde. Als hier geen goede 
wijnen worden gemaakt, waar dan wel? Een superieure rode draagt de naam Patronis en komt van een druivenakker in Tattendorf, binnen het zogeheten Thermenregion waar ook o.a. Gumpoldskirchen ligt. Het is een blend van 40 procent zweigelt (bijna uiteraard zou je zeggen), een gelijk deel st. laurent (lijkt enigszins op pinot noir) en de rest merlot. De Patronis is nu mooi op dronk en offreert een zachte fruitigheid van bessen en zwarte vruchten, met nog iets van laurier plus heel subtiel geïntegreerd wat vanille en roostertonen. Voorts smaak de 2021 zowel sappig en ferm als zacht fris. Voor €17,90 wordt hij aangeboden door o.a. www.perfectewijn.nl en www.voordeelwijnen.nl.
Tour St. Martin Les Petites Cabanes 2021
Minervois
De wijnboeren in en rond Peyriac, een historisch, pittoresk wijnplaatsje in de Zuid-Franse Minervois, hebben het de laatste jaren niet makkelijk gehad, vanwege wateroverlast in 2018 en de Corona crisis daarna. 
Toch is de plaatselijke coöperatie, plaatselijke coöperatie, met zo’n tweehonderd leden die ruim 660 hectare bezitten, goede wijnen blijven maken, zoals die met het merk Tour St. Martin. Een heerlijke rode voor herfst en winter is de Les Petites Cabanes Syrah Grenache Réserve 2021. Deze wijn vult de mond op bijna zwoele wijze met zondoorstoofd zwart fruit, wat laurier en een discrete kruidigheid, terwijl hij tegelijk een sappig zachte frisheid heeft en een aangename afdronk. Importeur www.vinites.com (zie de banner) geeft graag verkooppunten en hanteert een adviesprijs van €9,60.
Pizzolato Alcohol free sparkling
Italia
Het was ruim zeven jaar geleden dat in het Italiaanse gewest Treviso de nieuwe, designachtige kelder werd geopend van Cantina Pizzolato (85 hectare). Het gebouw heeft opvallende houten wanden, en het zijn vooral bubbelwijnen 
die er worden geboren. Prosecco’s met name. Inhakend op een wereldtrend maakt men er 
tegenwoordig ook een alcoholvrije versie – niet op basis van wijn (waaruit alcohol werd verwijderd), maar op basis van druivensap, in dit geval most van organisch geteelde muskaatdruiven. Het sap werd verdund met water, waarna men koolzuur toevoegde. Het resultaat is een plezierige wijnvervanger met een pittig-frisse mousse die schakeringen heeft van wit fruit, waaronder dat van witte druiven, en een hint van banaan. Het suikergehalte bedraagt 3 gram per 100 milliliter. De richtprijs voor een fraai versierde, reliëfrijke fles ligt rond de €9. Adressen via www.coenecoop.com.
***
’s Lands grootste wijnmakerij? Die staat in… Twente, bij het dorp Bentelo. Niet alleen worden daar de wijnen gemaakt van het domein Hof van Twente, maar ook van zo’n veertig(!) andere Nederlandse wijngaarden. Deze liggen verspreid over het hele land, tot in Limburg toe. Ongeveer 10 à 15 procent van alle Nederlandse wijn wordt hier vervaardigd. 
Het bedrijf heet Neerlands Wijnmakerij en werd in 2010 gesticht door Roelof en Ilse Visscher, in 2010, tien jaar nadat ze Hof van Twente waren begonnen. 
De vele verschillende wijnen worden gemaakt onder leiding van de in Duitsland geschoolde zoon Mart, samen met meestal buitenlandse wijnstudenten en wijnmakers, een ervaren oenoloog (tevens mede-eigenaar voor enkele procenten), en natuurlijk vader Roelof. Hof van Twente zelf groeit en bloeit als nooit tevoren. De wijngaard telt momenteel 7,5 hectare, de wijnen winnen regelmatig medailles, ook in andere landen, en de variatie aan druivenrassen neemt gestaag toe. 
Er staat nu zelfs pinot noir aangeplant. Wat, zo verklaart Roelof, mogelijk is geworden vanwege het veranderende klimaat. Dat enerzijds het telen van meer druivenrassen mogelijk maakt, maar anderzijds het cultiveren van sommige variëteiten juist beperkt. Zo zal de overal in Nederland, ook in Twente, aanwezige solaris moeten verdwijnen. Ilse en Roelof maken bovendien mee dat de oogst steeds vroeger moet beginnen. Twee decennia geleden startte pluk pas in oktober, maar dit jaar reeds in augustus – en waren half oktober de meeste duiven al binnen. De Twente wijnbouwers zijn ook blij met het irrigatiesysteem 
dat werd aangelegd in het verlengde van een watersproeisysteem (bedoeld om de druivenstokken tegen nachtvorst te beschermen). Het water dat de wortels eerder dit jaar ontvingen was de ook afgelopen paar jaar zeer welkom, gezien de perioden van grote droogte. Een andere ontwikkeling is die van een steeds grotere gastvrijheid. Zo werd naast de wijnwinkel en het wijnproeflokaal een groot terras aangelegd, met uitzicht over de druivenakker. Bezoekers zijn daar welkom om niet alleen wijnen te proeven, maar ook om kaas en andere hartigheden te gebruiken. Een witte wijn waarvan we hebben genoten, is dit jaar met goud bekroonde Twentewijn Solaris 2022 die een deel vatgisting ontving. Het is een sappige, goed frisse, zuivere wijn met lekker wat mild fruit van citrus plus hints van 
peer en tropisch, alsmede een vleugje vanille. Op het domein zelf kost hij €14,95. Een karaktervolle rode wijn is de Twentewijn Sueterie Rood Select 2020, een ferme vatgerijpte, donker ogende en donker smakende blend van voornamelijk pinotin en regent waarin ook zwoel zwart fruit waarneembaar is, een hint van kruidig hout en wat rokerigheid. Op de International Wine Challenge 2012 in Wenen won deze Twentse wildwijn een gouden medaille. Flesprijs ter plekke €16,95. Voor meer informatie zie www.twentewijn.nl – of breng gewoon een bezoek aan Bentelo.
***
CRÉMANT DE BOURGOGNE
OP ZIJN BRUISENDE BEST
Het is een bruisende success story: de productie van Crémant de Bourgogne benadert de 2o miljoen flessen per jaar, wat neerkomt op ongeveer 10 procent van alle Bourgognes. De sleutel tot dit succes is simpelweg dat deze wijnsoort hele goede waar biedt voor zijn geld. Men maakt hem op de Champagne manier, dus via een tweede gisting in de afgesloten fles, en meestal ook nog van dezelfde druivenrassen die voor alle betere Champagnes worden gebruikt, namelijk chardonnay en/of pinot noir. De verplichte kelderrijping blijft beperkt tot minimaal twaalf maanden, maar dat blijkt voldoende te zijn voor het maken van uiterst aantrekkelijke bubbelwijnen – die doorgaans stukken minder kosten dan een doorsnee Champagne. Al proevend hebben drie profs van het Perswijn panel de allerbeste Crémants uit Bourgogne geselecteerd. Onderstaande soorten ontvingen minstens vier sterren van een mogelijke vijf. Er werd geproefd uit het Versatile glas van Grassl Glass. De gebruikte druivenrassen worden per wijn afzonderlijk vermeld via deze codes: al = aligoté, ch = chardonnay, gam = gamay, pn = pinot noir. De foto’s komen van respectievelijk Bailly Lapierre en André Delorme.
André Delorme Blanc de Blancs Brut (ch)
GEUR fijn, rokerig, brioche, peer
SMAAK zacht en sappig, milde zuren, rijp
www.andrekerstens.nl, €18,95
Bailly Lapierre Chardonnay Brut (ch)
GEUR peer en perzik, bloemen, citrus, noten
SMAAK zacht en sappig, mooie zuren, milde smaak
www.dgswijn.nl, €13,95
Bailly Lapierre Pinot Noir (pn)
GEUR peer, meloen, noten, fijn
SMAAK fijne balans, goede zuren, milde mousse
www.dgswijn.nl, €13,95
Baudouin Millet ‘Intensement’ 2018 (ch)
GEUR rokerig, toast, brioche, peer, kweepeer
SMAAK krachtig, milde mousse, goede zuren
www.levineur.com, €22,95
Marsigny Blanc de Noirs Brut (pn/gam)
GEUR peer, meloen, gele pruimen
SMAAK zacht en fijn, milde zuren, zuurtje na
www.jumbo.com, €10,49
Domaine Luquet Depuis 1878 (ch)
GEUR verleiding, fijn toast, noten, brioche, peer
SMAAK zacht, mooi droog, fijne mousse
www.wijnhandelvanouwerkerk.nl, €20 à €30
Domaine Masse Blanc de Blanc Brut (ch)
GEUR peer, bloemen, perzik, rokerig
SMAAK sappig, milde zuren, zachte mousse
www.monnik-dranken.nl, €15 à€20
Louis Loron & Fils Grand Eminent (ch)
GEUR exotisch, amandelen, bloemen, hout, vanille
SMAAK krachtig, milde zuren, exotisch, structuur
www.wijndijck.nl, €22
Marsigny Blanc de Noirs Brut (pn/gam)
GEUR peer, meloen, gele pruimen
SMAAK zacht en fijn, milde zuren, zuurtje na
www.jumbo.com, €10,49
Vitteaut-Alberti Cuvée Lucien Brut (ch/alg)
GEUR breed, brioche, noten, perzik, fijn
SMAAK sappig, mooie zuren, milde mousse
www.lesgenereux.nl, €16,90
Geïnteresseerd in Perswijn magazine? Klik hier als je een abonnement wilt https://perswijn.nl/abonnement/
***
DE BEAUJOLAIS IN BEELD (3)
In deze maand van de Beaujolais Nouveau heeft fotograaf Frank de Jong, die al vijftig jaar oogst én fotografeert in de Beaujolais, een foto geselecteerd die allesbehalve ‘nouveau’ is, want hij dateert van decennia geleden. Frank zelf schrijft het volgende. Albert Berry was een wijnboer uit La Chapelle de Guinchay die zich niets aantrok van de geldende normen. Hij woonde samen met zijn zuster Leontine in een oude boerderij waar ze vrijwel helemaal zelfvoorzienend leefden. Nadat de ‘ban des vendanges’ was aangekondigd, de dag dat de boeren mochten gaan plukken, begon hij steevast veertien dagen later. “Ze zijn nog niet rijp”. Hij bezat 16 hectare Beaujolais Villages waarvan de wijn na 15 jaar nog heerlijk drinkbaar was. Op zijn 85ste zat hij nog op de tractor. Hij gebruikte nooit onkruidverdelgers. Ik heb kostbare uren met hem doorgebracht; hij was me zeer dierbaar… Voor meer info zie www.beaujolais50.com.
***
EEN DAG VOL
ART IN ARLES
Arles is allang niet meer het ingeslapen stadje dat bekend werd dankzij Vincent van Gogh en diens verblijf aldaar, en waar het Romeinse amfitheater zo’n beetje de enige attractie was. Vandaag de dag kun je in Arles genieten van kunst, cultuur en een fenomenale architectuur: Valérie Meijs kent de stad op haar duimpje en neemt ons een dag mee op stap.
Arles, aan de poort van de Camargue, is met ruim vijftigduizend inwoners een van Frankrijks oudste steden, en heeft net als Nîmes en Marseille een roemrijk Romeins verleden. Doordat 
de Camargue bij de gemeente hoort, is het bovendien qua oppervlakte een van de grootste Franse gemeenten. De stad is bij velen bekend vanwege Vincent van Gogh die er enkele jaren leefde en werkte, en ook Paul Gauguin verbleef in Arles, en samen schilderden ze, in 1888, een eigen impressie van het ‘Nachtcafé’. Het idee dat Arles nog altijd een 
ingeslapen stad binnen de Provence is, gaat tegenwoordig niet meer op. De afgelopen jaren maakte et historische en ietwat sobere Arles namelijk een aanzienlijke ontwikkeling door, en heeft tegenwoordig ook een culturele kant. Deze stad van het departement de Bouches-du-Rhône 
werd zelfs een van de meest cultureel actieve steden van Zuid-Frankrijk. Tegenwoordig is het een bruisende stad op kleine schaal waar jong en oud graag vertoeven – en ideaal voor een uitstapje, het hele jaar door. Met bijvoorbeeld een bezoek aan een galerie en een museum (zoals de niet te missen Fondation Vincent van Gogh), aan de lokale streekmarkt, en aan een van de sfeervolle restaurants die de stad rijk is.
Ons recentste bezoek aan Arles vond plaats op een zaterdagochtend, want dan kun je een van de grootste markten van de Provence meepakken. De stad ligt op slechts twintig minuten rijden van onze woonplaats 
Saint-Étienne-du-Grès, een tout petit village naast het elegante Saint-Rémy-de-Provence. Arles lag vroeger aan de Romeinse heerweg, de Via Domitia, uit circa 100 voor Christus, die vanuit Italië naar Spanje liep. Deze weg loopt achter ons huis via Saint-Rémy-de-Provence en Beaucaire naar Arles, het is de Vieux Chemin d’Arles. De route naar Arles via de departementale wegen is op zichzelf niet heel bijzonder, maar eenmaal in Arles worden we door de Porte de la Cavalerie verwelkomd en zien we de prachtige platanen voor deze oude stadspoort. Vanuit hier loop je de stad binnen aan de kant van het treinstation. 
Parkeren doen we steevast op deze plek, om zo onder de poort naar de markt te wandelen. Wie Arles kent, weet dat deze route naar een van de bekendste historische monumenten van de stad leidt: het amfitheater dat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. De zogeheten Arènes d’Arles werd gebouwd in 90 voor Christus, en is daarmee het belangrijkste lokale monument uit de Romeinse tijd. Het is vroeg, een uur of tien, en nog rustig in dit deel van Arles. De eerste terrassen vullen zich mondjesmaat, vooral met locals. Een mooie gelegenheid om het amfitheater fotografisch vast te leggen, met daarachter de lucht die prachtig bleu azur kleurt. Reken voor een bezoek aan deze bezienswaardigheid gerust minstens een uur, om je helemaal te kunnen verdiepen in de markante geschiedenis van de arena.
De marché d’Arles is een typische marché Provençal en wel twee kilometer lang. De stalletjes strekken zich uit vanaf de Boulevard des Lices tot de Boulevard Clemenceau, en kent heerlijke mediterrane en Arabische invloeden. Je vindt er bijvoorbeeld een kraam met enkel kruiden in piramidevormige torens, en rechts daravan rechts een marktvrouw met typische 
Marokkaanse pannenkoeken. De geuren zijn mogelijk nog indrukwekkender dan het beeld. Al prikkelen de kleuren van de verse en Provençaalse producten de ogen natuurlijk ook. Het is er druk, en met wat rumoer van onderhandelende en attente marktlieden rijk aan sfeer. Deze weekmarkt is een ware beleving en een bezoek waard. Ook voor wie interesse heeft in lokale en biologische producten, want je koopt er vrijwel alles.
Van het zien, ruiken en proeven van de marktwaren krijg je natuurlijk trek. Dus besluiten we zo 
rond het middaguur via Place de la République over te steken naar het centrum van de stad. Later vanmiddag staat een borrel bij onze favoriete bar op het programma, dus besluiten we voor een lichte lunch bij een van onze favoriete visrestaurants in de omgeving, Du Bar à l’Huître. Die gesitueerd is op het Place du Forum (nummer 12), tegenover het fameuze Le Café Van Gogh. We bestellen er een dozijn d’huîtres de Camargue Numéro 3 en een te delen hoofdgerecht met verse tonijn, beide uiteraard vergezeld door een fijne witte wijn.
Na de lunch duiken we tussen de pleinen de kleine smalle straatjes in waar de ene voordeur nog mooier oogt dan de ander. In deze ruelles vind je unieke winkels van voornamelijk kleine 
ondernemers – gelukkig. Arles is, anders dan de grotere Provençaalse steden, geen winkelstad, maar het straatbeeld is aantrekkelijk en bovenal très authentique. We lopen terug naar het Place de la République. Het plein is bijzonder, omdat het omringd wordt door zeer verschillende architectuur. Van een obelisk uit de 4e eeuw in het midden, tot de façade van de kathedraal Saint-Trophime uit de 12e eeuw, en het Hôtel de Ville dat ook van binnen te bewonderen is.
Vanuit het historische centrum wandelen we binnen een kwartier richting de nieuwste culturele aanwinst van Arles, het Luma. Daarvan werd The Tower, een 56 meter hoge, opmerkelijke toren ontworpen door de Frank Gehry die gedraaide gevel versierde met roestvrijstalen bakstenen. Deze toren valt vanwege het markante materiaalgebruik enorm op tussen de Provençaalse laagbouw. Hij schittert in het zonlicht, 
en lijkt vrijwel elk moment een ander voorkomen te hebben. Daarmee is hij een knipoog naar het werk van Vincent van Gogh die in zijn schilderijen altijd de schaduwen van de Provençaalse lucht vastlegde. We zijn onder de indruk. Eenmaal in de voet van het Luma, in de Drum, ervaren we een moderne variant van de eeuwenoude arena. Een ervaring op zich! Eerder dit jaar ontdekten we al enkele tentoonstellingen in het Parc des Ateliers waar deze schitterende reflecterende toren middenin staat. Dit meesterwerk van Gehry belooft Arles de komende jaren grootser op de culturele kaart te zetten (35, Avenue Victor-Hugo).
Om pakweg 17 uur is het voor Franse begrippen veel te vroeg voor een diner, maar wij maken altijd graag tijd voor een bon moment autour d’un plateau. En dat doen we bij Les Fromagères: een pareltje dat we eerder bij toeval ontdekten (30, Rue de la République). 
In deze bar à fromages kun je de hele dag terecht voor een proeverij, maar wij kiezen voor een aperitief vergezeld door mooie kazen. Het aperitief is een biologische wijn uit de Alpilles, de kazen zijn eveneens biologisch – en van geweldige kwaliteit. Op het plateau ligt niet alleen een Petit Pélardon uit de regio, maar ook een stevige Comté en een heerlijk lopende Camembert. In deze ongedwongen sfeer sluiten we een geslaagde dag Arles af. Een heerlijke dag vol culturele en smakelijke verrassingen. Boven de geweldige kaasplank proosten we alvast op ons volgende bezoek aan Arles, want we komen graag snel weer terug.
Deze op details bewerkte reportage van Valérie Meijs verscheen eerder in Côte & Provence, het rijk gevulde tijdschrift dat gewijd is aan de mooiste, bezoekwaardigste aspecten van het Franse zuiden. Website www.coteprovence.nl. De meeste hier gepubliceerde foto’s werden vriendelijk ter beschikking gesteld door het Office Tourisme d’Arles Camargue, www.arlestourisme.com.
***
SCHILDERIJ VAN DE MAAND
’t Is weer voorbij die mooie zomer zong Gerard Cox vijftig jaar geleden. Ik moest er bijna neuriënd aan denken bij het schilderen van mijn zomerse impressie van een stil paadje langs het Fort bij Abcoude. Het weggetje heet naar een lokale kunstenaar en wordt omgeven door allerlei soorten groen, terwijl de zomerzon zijn lichtspel vertoont. Voor meer details over ‘Gozen Doornpad langs Fort bij Abcoude’ zie Landschappen op www.vinpressionist.com. Overigens werd dit werk genomineerd voor een prijs in een landelijke schilderwedstrijd, afgelopen zomer.
Op wijnavontuur in Galicië, dat ging Trevor Stark die als register loods voor de Amsterdamse haven een zo gedreven wijnliefhebber is dat hij de opleiding volgde voor vinoloog. Een eveneens wijnminnende vriend raadde hem aan om ook eens rode wijn uit Galicië te gaan proeven. 
Wat Trevor (rechts) ook deed, ter plekke. En toen zo onder de indruk raakte dat hij, mede 
dankzij een glimlachende suggestie van zijn vrouw (‘Doe eens iets met jouw kennis, koop een stukje grond’) een verwaarloosd perceel met druivenstokken kocht binnen de onbekende, stille, veel natuurschoon biedende streek Ribeira Sacra. Waar de druivenstokken veelal op terrassen tegen steile rivierhellingen staan. Graniet, leem en leisteen zijn de meest voorkomende gronden. Deze wijnregio bestrijkt in totaal 2500 hectare, maar minder dan de helft daarvan, namelijk 1200 hectare, levert wijnen die als Ribeira Sacra mogen worden verkocht. Het overgrote deel van de aanplant bestaat uit blauwe druivenrassen. 
Eenmaal in bezit van zijn druivenakkertje wist Trevor ook anderen te interesseren, waaronder een Spaanse wijnvriend. Er werd een b.v. gesticht waarin elke participant een gelijk aandeel heeft, men stelde een boer aan voor het onderhoud van de wijngaard, en via diverse afspraken (zoals ‘in ruil voor druiven’) werden nog twee andere percelen verworven. Er ontstond een wijndomein van in totaal 1600 vierkante meter dat als naam kreeg Os Troncos (letterlijk ‘de stronken’, een term waarmee in Galicië ook ‘de makkers’ worden aangeduid). Het aantal eigenaren bedraagt inmiddels zes, 
waaronder twee van Trevors broers. Voor zowel het onderhoud van de akkers – alle in terrasvorm op 70 ã 80 meter hoogte tegen steile hellingen – en het maken van de wijnen werd de regionaal zeer actieve en zeer gerenommeerde oenoloog Roberto Regal (van het bedrijf Enonatur) geëngageerd. Maar Trevor c.s. zijn zelf wel zeer actief met o.m. het snoeien, de groene oogst en het eigenlijke plukken, terwijl over details van de wijnbereiding intensief met Robert wordt overlegd. Het totale volume dat Os Troncos produceert is bepaald bescheiden, slechts zo’n 2000 flessen per jaar (‘en een maximale capaciteit van 4500’). 
De eerste oogst was 2020. Mijn kennismaking met de nu nog beschikbare rode wijnen was een heel plezierige. Waarbij opviel dat ondanks hun diepe kleur en stevige structuur de alcoholgehaltes van de soorten prettig beperkt bleven tot bijna in alle gevallen hooguit 13 procent, terwijl deze Galicische wijnen tevens een aangename, vitaliserende frisheid boden. Een van mijn favorieten, ook qua prijs (en beschikbaarheid, 959 flessen), is de nog vrij jeugdige Ammica 2021, een melange van 85 procent mencía en de rest garnacha tintorera of wel alicante bouschet. De smaak is behalve frissig ook op bijna zwoele wijze zwart fruitig, discreet bessig en donkertonig, terwijl de alcohol beperkt blijft tot 12,6 procent. Heerlijk in herfst en winter, met ook nog een jaar of drie rijpingspotentieel (fles €15,95). Bestellen van deze en de andere wijnen kan via de informatieve website www.ostroncos.com.
***
MEMORABELE MAALTIJDEN (14)
Genoten door Hubrecht Duijker
Anno 1978 bezocht ik op uitnodiging – dankzij de bekroonde Franse edities van mijn grote boeken over de wijnen van Bordeaux en Bourgogne – in Parijs een van de toen publicitair stilste driesterrenrestaurants, Taillevent. Dat gevestigd was in de voormalige ambassade van Paraguay, in een stille straat opzij van de glitterende Champs-Elysées. Ziehier mijn verslag van destijds.
De ontvangst door het formeel geklede personeel is hoffelijk, en net als elke avond is ook eigenaar Jean-Claude Vrinat (42, op de foto met zijn chef Claude Deligne) in de stijlvolle, hoge eetzaal aanwezig. Hij spreekt op een zachte, rustige, doorgaans serieuze toon, en draagt eenzelfde soort kostuum 
als het gros van zijn grotendeels zakelijke clientèle. Hij nam Taillevent (genoemd naar een van Frankrijks eerste culinaire auteurs) over van zijn vader, die het in 1946 had gesticht. Onder Jean-Claude’s leiding werd anno 1973 de derde Michelin-ster bereikt, nadat Vrinat père in 1954 de tweede ster had verworven.
Op aanraden van de gastheer gebruik ik als aperitief een kir. De ober lengt een klein maatje van Taillevents eigen Crème de Cassis (afkomstig van Crozet Frères) aan met een frisse Bourgogne Aligoté (van Pierre Matrot uit Meursault). Erbij verschijnen luchtige, warme kaassoesjes. Daarvan snoepend heb ik alle tijd om de omvangrijke wijnkaart te bekijken. Deze telt zo’n driehonderd namen, waaronder veel grote klassiekers uit Bordeaux en Bourgogne. Bijna smachtend noteer ik o.a. Château Mouton-Rothschild 1961 (FF 240, overigens exclusief 15 procent bedieningsgeld), Château Ducru-Beaucaillou 1966 (FF 150), Château Haut-Brion 1948 (FF 700), Château Ausone 1955 (FF 300) en Château Margaux 2018 (FF 88). Jean-Claude onthult overigens dat hij zo’n tweehonderdduizend flessen in voorraad heeft.
Als een van de voorgerechten arriveert een ‘ragout’ van vier coquilles en evenveel oesters, met erbij een 
fraaie witte-wijnsaus en geserveerd op een bedje van prei. Een smaakrijke cassoulet van kreeft, quenelles de brochet en kreeftensaus plus dragon volgt, met erbij een glas van de zeldzame witte Nuits-Saint-Georges La Perrière van Domaine Gouges. Het feest wordt voortgezet met de foie de canard aux trois légumes. De smeltend zachte, dun getrancheerde eendenlever gaat vergezeld van een geraffineerde saus en fijne stukjes prei, selderij en wortel. De wijn erbij, Château Haut-Brion 1948, wordt door de restaurateur zelf voorgeproefd. Hij knikt instemmend en laat hem inschenken. De nu dertigjarige grootheid heeft niets aan vitaliteit ingeboet, en begint zelfs beter te smaken nadat hij langer lucht krijgt. Bij het laatste glas neem ik op advies van tafelgérant Jean-Pierre Civilise een stukje Saint-Nectaire en een partje perfecte Camembert. Dat ik daarna nog met de toevallig ook dinerende Jean-Eugène Borie (eigenaar van Château Ducru-Beaucaillou) en diens charmante vrouw een glas Château Filhot 1928 genoot, was een smakelijke samenloop van omstandigheden. De Sauternes had bijna iets weg van een Tawny Port wat zijn kleur betreft, en smaakte elegant, niet te zoet – en was een belevenis, net als het gehele diner.
(Naschrift. Jean-Claude Vrinat overleed in 2008, waarna zijn dochter Valéry de zaak overnam. Vervolgens werd de familie Gardinier, o.a. eigenaresse van Château Phélan-Ségur, hoofd-aandeelhoudster. In 2007 was de derde ster verloren gegaan.)
FLATERS AAN TAFEL
Je zou het bijna een jeugdzonde kunnen noemen, mijn allesbehalve serieuze paperback Flaters aan tafel die ruim 35 jaar geleden verscheen bij de toen nog bestaande Mondria Uitgevers. Het boekje bestond uit een verzameling blunders die bekende, minder bekende en volstrekt onbekende Nederlanders aan tafel maakten, thuis of in restaurants. De uitgave werd gegarneerd met knappe, cartoonachtige tekeningen van de briljante, internationaal bekroonde Bert Witte (1943-2012) die o.a. jarenlang in De Telegraaf heeft gepubliceerd. Elke maand plaats ik voortaan vrolijke voorvallen en illustraties in dit magazine. Deze maand komt culinair publiciste Maja Krans aan het woord.
Bijna failliet…
Gedurende de tweede helft van de jaren zestig woonde culinair publiciste Maja Krans nog in het centrum van Amsterdam, op de Kloveniersburgwal. Ze had recentelijk een nieuwe huishulp gekregen, en schakelde deze ook in bij de bereiding van een uitvoerige maaltijd voor belangrijke gasten. Maja zelf kookte twee dagen lang. Op de desbetreffende avond oogde het eerste gerecht beeldschoon, maar smaakte, zo vertelde Maja, op zijn zachtst gezegd moeilijk. ‘En de volgende schotel bleek in het geheel niet te eten te zijn.’ Waarop de gastvrouw naar de keuken snelde om uit te vinden wat de oorzaak van deze mislukkingen was. Deze werd gauw gevonden: de hulp had per abuis… soda in de zoutpot gedaan. Door mooie flessen wijn open te trekken heeft Maja nog geprobeerd om het diner te redden en de etenssmaak te verdoezelen. Het mocht niet baten: alles blééf onverteerbaar. Ten einde raad heeft ze het nabije Hotel de l’Europe gebeld, en is daar met haar gasten gaan tafelen. Achteraf zei Maja: ‘Ik ging die avond bijna failliet’.
Aan de noordzijde van de Duitse stad Wiesbaden ligt de 245 meter hoge Neroberg waarvan men een prachtig uitzicht heeft over de stad en de Rijn. Nabij staan een prachtige Russisch Orthodoxe kerk, een kleine tempel, een restaurant, een zwembad en een wijngaard van 4,1 hectare. Deze is beplant met riesling druiven en behoort aan de stad Wiesbaden. Die maakt er echter zelf geen wijn, aangezien akker sinds 2005 gepacht wordt door de Hessische Staatsweingüter. Aldus de toelichting van de grote etiketten verzamelaar Bert Wentzel (jokebertwentzel@gmail.com) die dit label selecteerde uit zijn wereldomvattende collectie.
Disclaimer. Alle afgebeelde foto’s op deze website in dit maandmagazine zijn afkomstig van de auteur zelf of werden rechtenvrij c.q. met toestemming verkregen van wijnproducenten, wijnorganisaties, wijnhandelaren, promotiebureaus, streek- en landenorganisaties, toeristenbureaus en andere betrokkenen.
