DE VERRUKKINGEN VAN
OKANAGAN VALLEY
Wat te verwachten als je met West Jet, een overigens uitstekende maatschappij, van Vancouver naar Kelowna vliegt, de belangrijkste stad van het wijnstreek Okanagan Valley? Gedurende de drie kwartier dat de reis duurt, zie je alleen maar bergen. Hoe kan wijnbouw daar mogelijk zijn? Maar dan ineens verschijnt een immens, lang gestrekt meer in beeld, met veel groen langs zijn oevers, terwijl het donkerblauwe, heldere water glinstert in de middagzon. En Kelowna blijkt allesbehalve een suf, saai plattelandsplaatsje te zijn. Sterker nog, het officieel Canada’s snelst groeiende stad, en ook welvarend, met een fraai, gezellig waterfront en een drukke jachthaven. Van waaruit het nog geen tien minuten rijden is naar de eerste wijngaarden en de eerste wineries – die van noord tot verspreid liggen over een lengte van 250 kilometer.
Het oudste nog bestaande familiedomein dateert in de vallei van bijna een halve eeuw geleden en werd toen beplant met uitsluitend Elzasser variëteiten: tweeduizend stokken auxerrois, vijftig pinot gris en tien gewurztraminer. Vooral de pinot gris bleek het goed te doen. Vandaar dat eigenaren George en Trudy Heiss hun tien jaar later gebouwde kelder versierden met een enorme wandschildering van een tros pinot gris – en hun winery Grey Monk doopten (naar de Hongaarse naam van pinot gris). Het Oostenrijks-Duitse echtpaar produceerde aanvankelijk slechts 2100 flessen wijn, hun drie zonen vandaag de dag ruim 800.000, van 120 hectare. Bovendien beschikt het bedrijf over een populair patio restaurant. Soortgelijke success stories zijn overal in de vallei te vinden. Want Okanagan Valley werd ontwikkeld tot een van ’s werelds meest veelzijdige wijnregio’s waar alle mogelijke stijlen wijnen worden vervaardigd. Dit enerzijds dankzij het voor druiventeelt bijkans ideale klimaat dat tijdens het groeiseizoen gekenmerkt wordt door zonnige, toch niet al te warme dagen en een sterke afkoeling ‘s nachts, en anderzijds door alle mogelijke goede gronden en terreinen. In Canada zelf zijn de wijnen inmiddels zo geliefd dat ze vaak op allocatie worden aangeboden – en dat er voor export nauwelijks wat resteert. Het ontdekken van Okanagan Valley als wijngebied heeft ook zijn invloed gehad op de grondprijzen. In 1993 kostte een acre (0,4 hectare) wijngrond nog 3000 Canadese dollars, inmiddels is dat soms meer dan tachtig keer zoveel.
Vanwege zijn klimaat en natuurschoon is Okanagan Valley bovendien zeer in trek bij Canadese toeristen, die veel wijn ter plekke kopen. Sommige kleine van de 186 wineries verhandelen zo zelfs hun totale oogst. Voorts worden nogal wat flessen plaatselijk geconsumeerd in de eigen, altijd druk bezochte restaurants die nogal wat wijndomeinen runnen. Zoals Quail’s Gate, schuin tegenover Kelowena op de westoever van het meer (foto bruin gebouw). Zelfs door de week zit het enigszins Toscaans ingerichte Old Vines terrasrestaurant daar met de lunch en ’s avonds gewoonlijk vol en smult men van o.a. verse oesters, maaltijdsalades, heilbot, eendenborst en ambachtelijke kazen. Plus natuurlijk de eigen wijnen – afkomstig van veertien verschillende druivenrassen – die overdag in het grote, gastvrije ontvangstlokaal kunnen worden geproefd. We bewaren heerlijke herinneringen aan o.m. een levendige Chenin Blanc (met enkele procenten Sauvignon Blanc), een droge Riesling, een Chardonnay, drie soorten Pinot Noir, een Merlot en zowaar een rode wijn van de hybride maréchal foch, de gespierde, op vat gerijpte Old Vines Foch.
Even verder, op een heuvel boven het meer, prijkt het mooiste wijnbedrijf van niet alleen Canada, maar misschien zelfs de wereld, Mission Hill, een perfecte creatie van architect Tom Kundig en diens opdrachtgever, de perfectionist Anthony von Mandl (foto). ODie alleen al voor de markante klokkentoren 74 verschillende ontwerpen liet maken, om er uiteindelijk een te kiezen die geïnspireerd was op de torens uit het Toscaanse stadje San Gimignano. Op Mission Hill een rondleiding volgen en wijnen proeven, stuk voor stuk van topkwaliteit, is een belevenis. Wat trouwens óók geldt voor een lunch in het langwerpige, open Terrace Restaurant waar intelligent en creatief wordt gekookt, en dat bovendien een riant panorama biedt over een lager gelegen, hellende wijngaard met daarachter het meer. De couscous salade met o.a. bloemkool en geblancheerde boerenkool, gerookte tonijn, de op de huid gebakken poolvis met een karnemelk-muntsaus, de risotto met zoete maïs en fijne kruiden, de cheddar van het landgoed zelf: we koesteren deze impressies nog steeds, net die als aan de begeleidende glazen wijn: de superieure Sauvignon Blanc Five Vineyards, de knisperend frisse Pinot Grigio Five Vineyards en de Rosé Five Vineyards. Geen wonder dat een Amerikaans reistijdschrift het restaurant van Mission Hill uitriep tot een van de vijf beste winery restaurants ter wereld.
Totaal anders, maar ook een bezoek waard, is het zuidelijker en geïsoleerd in heuvels gelegen Dirty Laundry. Waar jaarlijks geen 1.200.000 flessen worden geproduceerd, zoals op Mission Hill, maar minder dan 250.000. Het bedrijf kreeg zijn huidige naam (die verwijst naar een Chinees die boven zijn regionale wasserij een bordeel begon) in 2006 en heeft deze als gimmick op allerlei manieren gebruikt. Overal vind je afbeeldingen van hangende was en wasknijpers. En na het proeven kregen we als souvenir een bedrukte wasknijper mee. De bestseller is een geurige, vrij zoete in twee soms drie varianten geproduceerde Gewürztraminer. Kwalitatief zijn de rode wijnen echter wel zo interessant. Met als topper de muntige, kruidige, donkertonige Bordeaux-blend die Bordello werd gedoopt. Weer totaal anders is 8th Generation, lager gelegen langs de grote meerweg. De naam verwijst naar de wijnfamilie Schales uit Rheinhessen die in 2003 de eerste wijngrond kocht in dit deel van Canada. Binnen twaalf maanden raakt het bescheiden jaarvolume van 36.000 flessen daar altijd uitverkocht. Gezien de historie is het begrijpelijk dat het bedrijf vooral bekend staat om zijn drie soorten Riesling. Op de terugweg nar Kelowna kan nog het tamelijk jonge Volcanic Hills (terrasfoto van de eigen Blu Saffron Bistro) worden bezocht, vooral om daar kennis te maken met een fris gestijlde, aromatische Gewürztraminer en een aantrekkelijke, fris fruitige rode van de Beaujolais-druif gamay. In totaal produceert Volcanic Hills ruim 25 verschillende wijnen, samen goede voor zo’n 120.000 flessen. Liefhebbers van Pinot Gris kunnen zouden vervolgens langs kunnen gaan bij het naburige Mt. Boucherie, voor de prettige Pinot Gris Estate van deze middelgrote (300.000 flessen en stijgend) producent. Dezelfde wijnsoort wordt ook me succes gemaakt door de veel kleinere, designachtige winery Ex Nihilo (circa 25.000 flessen) die zich eveneens onderscheidt met een elegante, bekroonde Riesling.
Het beroemdste district van Okanagan Valley ligt in een bocht rond de zuidoostoever van het gelijknamige meer, de Naramata Bench. Waar vrijwel alle wijngaarden in meer of mindere mate hellend zijn en perfect geëxposeerd. Je vindt er nogal wat boutique wineries, waaronder Le Frenz (ruim 9500 flessen) dat met zijn sappige, mild fruitige en tegelijk grassige Sauvignon Blanc talrijke onderscheidingen won, net als met de kostelijke, à la Bourgogne vervaardigde Pinot Noir Reserve. Het uitzicht bij La Frenz werd jaren geleden afgebeeld op een Canadees dollarbiljet (zie foto). Een eveneens bescheiden wijngoed is Nichol (plusminus 145.000 flessen), waar een kleine drie decennia geleden de eerste syrah en st. laurent (uit Oostenrijk, lijkt op pinot noir) van Canada werden geplant. Het domeintje ligt genesteld tegen een steile rots die enigszins doet denken aan die van Côte Rôtie en bestrijkt slechts 2,2 hectare (foto). Bij Hillside (eveneens plusminus 145.000 flessen) dat is ondergebracht in een voormalige, later uitgebreide abrikozenboerderij (foto met witte toren) maakt men geen Chardonnay, maar wel twee typen gave Pinot Gris, de gewone en de voor een deel in Hongaarse foeders gelagerde Reserve. Plus een altijd snel uitverkochte, halfdroge Muscat Ottonel. Het aantrekkelijkste bedrijf in de bocht, niet in de laatste plaats vanwege zijn informele restaurant The Vanilla Pot, is Poplar Grove (430.000 flessen per jaar). Je kunt daar kennismaken met een smakelijke, van rijp fruit en roosteraroma’s voorziene Cabernet Franc, een expressieve, haast mineralige Pinot Gris en een plezierige sparkling van chardonnay, de Extra Brut. Daarvan genieten bij een verse salade, in de zomerzon, op het grote terras en met uitzicht over groene wijnhellingen tegen een decor van helderblauw water en bruingrijze bergen is feest voor de zintuigen – net als eigenlijk deze gehele Canadese wijnvallei.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
SCHILDERIJ VAN DE MAAND
Op een mooie lentedag in eigen dorp, Abcoude, zag ik een schilderwaardig lentebeeld bij het begin van de Torenlaan. Die een smalle, rechte gracht volgt waarlangs twee talentvolle kunstenaars wonen, schilder Jeroen van der Velden en tekenaar/cartoonist Willem Zwaard. Mijn werk, gedoopt ‘Lente op de kop van de Torenlaan’ heeft geen uitleg nodig, maar details zijn te vinden bij Landschappen op www.vinpressionist.com.
***
Het was veertig jaar geleden dat ik een manuscript kreeg toegestuurd van ene Jean-Marie Guffens. Een jonge Vlaming die spontaan zijn belevenissen had beschreven als beginnende wijnbouwer in Vergisson, zuidelijke Bourgogne. Zijn vraag was of ik een voorwoord wilde schrijven. Wat ik graag heb gedaan, want ik had het manuscript van dorp in Bourgogne geboeid en glimlachend gelezen. Jean-Marie geniet inmiddels naam en faam als wijnproducent, vooral vanwege zijn witte Bourgognes. Uit het door hem gesigneerde, recentelijk terug gevonden boek, dat door Livien werd geïllustreerd, volgt hier een deel uit het hoofdstuk
LES VIEUX
Wij hadden geen enkel idee wat er ging gebeuren. Wij wilden niet meer als boerenken werken en ik dacht er een ogenblik aan om een wijnwinkel in Mâcon te openen. Eind 79 toen wij alle hoop al hadden opgegeven, zag ik plotseling om de wekelijkse boerenkrant, de ‘Exploitant Agricole’, een advertentie van iemand die twee hectaren wijngaarden verkocht. De wijngaarden lagen in Pierreclos, het dorp lands Vergisson, en het was dus een enige kans. Ik belde onmiddellijk en madame zei dat ik maar dadelijk moest langskomen want over zo’n zaken spraak men niet aan de telefoon, en daarbij was haar man hardhorig. En zo ontmoette ik diezelfde namiddag nog Pépé en Mémé, beiden tegen de zeventig, die buiten de dorpskern woorden. Ze hadden vier dochters gehad maar geen zonen. Hun schoonzonen hadden het wijnbouwersvak niet zien zitten. Kortom, zij hadden geen opvolgers en zij vertelden dit om zich te verontschuldigen want een oer verkoopt zijn land zo maar niet.
HET ARCHIEF SPREEKT
Ik had ondertussen twee tassen koffie en een likeurtje op. Ik had de familiefoto’s gezien. Eindelijk gingen we dan toch naar de wijngaarden kijken. Ze lagen vijfhonderd meters van hun huis, tegen een steile helling die ‘En Chavigne’ heette en dus geen schonere naam kon hebben. De bodem was oranje gelijk die ven Vergisson. Ze lagen daar zo mooi in de late novemberzon en ik werd op slag verliefd.
Pépé beweerde dat Chavigne de beste wijn van het dorp voortbracht. Hij had recht op de dorpsnaam met toevoeging van de aam van de wijngaard, wat de hoogste onderscheiding van een Mâcon-wijn is, net onder de grote wijnen gelijk de Pouilly-Fuissé en de St-Véran. Wij wandelden rustig tussen de rijen. De wijnstokken waren heel oud, sommige nog ouder dan Pépé zelf maar hij beweerde dat ze nog goed opbrachten en dat hij ze daarom niet vervangen had. De gemiddelde leeftijd van de stoken was zó vijfenvijftig jaar geworden. Oude wijngaarden brengen meer wijn op, maar omdat de druiven kleiner zijn bevatten ze in verhouding meer suiker en smaakstoffen en is de wijn dus beter. Maar na zekere tijd sterven de stokken af en wordt de opbrengst te klein en moet met ze uitrekken en door jonge stokken vervangen. Een herbeplanting kost veel geld en de nieuwe stokken brengen pas na vier jaar weer druiven voort.
De ouderdom van de wijnstokken is dan ook voor een groot deel bepalend voor de verkoopprijs van een wijngaard. Pépé draaide zich drie keer om teneinde er zeker van te zijn dat niemand in de buurt was en vroeg daarna 250.000 Franse franken en zei dat iemand al 200.000 francs geboden had. Dat was heel veel geld voor een oude wijngaard en meer dan ik gedacht had. Ik nam afscheid van Pépé en beloofde hem nog iets van mij te laten horen.
Op de terugweg naar huis in de auto geloofde ik niet dat wij ooit eigenaars van Chavigne zouden worden. De prijs die Pépé ervoor vroeg was te hoog en het risiko te groot. Maar eens this gekomen in ons wijnbouwershuis met zijn lege kelders zag ik in dat het nu of nooit was. Mainke en ik gingen de volgende dag nog eens naar Chavigne kijken en ook zij vond de wijngaard prachtig. Ik telde onze financies en de mogelijkheden om te lenen en ze af te betalen. Wij vroegen raad een de familie die ze ons natuurlijk niet kon geven. En omdat wij geen keus hadden en omdat wij verliefd waren geworden en onze zinnen verloren hadden, boden wij twee dagen later 230 francs, wat er minstens vijftigduizend te veel waren.
Een week later tekenden wij bij de notaris een voorlopig verkoopscontract en toen wij weer voor d eindejaarsfeesten in België waren, vertelden wij aan iedereen dat wij nu echte wijnboeren waren. Niet wetend dat dat het nog bijna maanden van tranen en woede zou duren alvorens wij onze eerste stappen op onze geliefde Chavigne zouden zetten. (Wordt vervolgd.)
***
De Oostenrijkse schilder en tekenaar Gustav Klimt (1862-1918) die geboren was in Baumgarten bij Wenen, werd beroemd tijdens de Jugendstil periode aan het begin van de twintigste eeuw. Zijn meest fameuze schilderij is Der Kuss uit 1908, het maakt deel uit van een serie met vrouwenfiguren. In de Kärnter Strasse 13-15 in Wenen bestaat een winkel vol Klimt spullen waaronder ook deze Sekt wordt van het van het bekende Weense Sekt huis Schlumberger. Aldus de toelichting van de grote etikettenverzamelaar Bert Wentzel, jokebertwentzel@gmail.com, uit wiens collectie dit label afkomstig is.
***
In deze nog schaars verkrijgbare autobiografie kun je o.a. lezen hoe was het om… op te groeien binnen een academisch gezin waar vrijwel nooit wijn werd gedronken …als bierdrinker bij toeval wijnschrijver te worden …te wonen op Bordeaux châteaus …zware wijnproeverijen te overleven …Kuifje in wijnland te worden genoemd …op tv te koken met echte en vermeende sterren …vinpressionist te worden.
H
Disclaimer. Alle afgebeelde foto’s op deze website in dit maandmagazine zijn afkomstig van de auteur zelf of werden rechtenvrij c.q. met toestemming verkregen van wijnproducenten, wijnorganisaties, wijnhandelaren, promotiebureaus, streek- en landenorganisaties, toeristenbureaus en andere betrokkenen.