Zomerse wijnen, ik heb ze al proevend met plezier geselecteerd voor dit zomerse magazine. Als best uit de test kwamen maar liefst twaalf fris fruitige witte wijnen en een vijftal rosés, waaronder een Oostenrijkse plus eentje uit Uruguay. En bij de rode wijnen vind je o.a. een trio koel te schenken Italianen. Eveneens uit Italië komen enkele bruisende toppers van Champagne niveau die de proefpros van Perswijn selecteerden. Voor de reisreportage ben ik wederom in eigen land gebleven: het onderwerp zijn namelijk de prachtige, groene buitenplaatsen van ’s-Graveland. En da’s nog lang niet alles.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Viaggio Spumante – alcoholvrij
Italy
Het in alcoholvrije ‘wijnen’ gespecialiseerde bedrijf Kolonne Null, dat zeven jaar geleden in Berlijn begon, is druk doende om de wereld met zijn hoogwaardige producten te veroveren. 
De onderneming maakt gebruik van de slimste technieken om alcohol uit wijn te verwijderen, en werkt internationaal samen met gerenommeerde producenten. Voor de uit Italië afkomstige, heel bescheiden schuimende Viaggio Spumante werden als duiven zowel chardonnay als pinot bianco en de Prosecco variëteit glera gekozen. De smaak is opwekkend, zoniet pittig fris, met tonen van o.m. limoen en groene appel, aangevuld door wat mildheid. Dit prettige Prosecco alternatief kost €7,99 bij www.plus.nl.
Albariño Edition Solo 2024
Côtes de Thongue
Ook in Zuid-Frankrijk heeft men ontdekt dat de uit Spaans Galicië afkomstige albariño 
hoogwaardige witte wijnen kan geven. Hij werd dus ook aangeplant op Domaine Deshenrys dat niet ver van de Mediterrane kust 55 hectare bestrijkt, en al vijf generaties behoort aan de familie Bouchard, met sinds 1998 Nicolas aan het roer. Diens Albariño Edition Solo, jaargang 2024, werd fris gestijld en heeft in zijn sappige, elegante smaak elementen van groene appel en fris citrusfruit plus een hintje plantaardigheid. Door www.bosmanwijnkopers.nl wordt deze Franse Albariño editie verkocht voor €14,95.
Barth Riesling 2023
Rheingau
Het gerenommeerde Wein-und Sektgut Barth ligt in de historische wijnstreek Rheingau, en beschikt daar over een half dozijn wijngaarden meteen gezamenlijk oppervlak van 23 hectare – die duurzaam worden gecultiveerd, vandaar al 
het groen tussen de druivenstokken. Van de binnen Rheingau volop groeiende riesling weet eigenaar Mark Barth riante wijnen te maken, Zoals de ‘Gutswein’ Barth Riesling 2024, een loepzuivere, elegante creatie met opwekkende zuren en frisse fruittonen, waaronder die van groene appel, terwijl ietwat milder fruit van gele en witte vruchten discreet tegenspel geeft. Voor dit vineuze zomervertier rekent www.vinotheekvintage.nl €13,50 per fles.
Domaine Bersan Bour
gogne Aligoté 2023
Bourgogne
In en rond Saint-Bris le Vineux (noordelijke Bourgogne, niet ver van Chablis) bezitten de gebroeders Jean-Christophe en Jean-Louis Bersan zo’n 20 hectare met druivenstokken die biodynamisch worden geteeld. Het scala aan wijnen, witte zowel als rode, is aanzienlijk – en de kwaliteit ligt hoog. Bepaald bijzonder is de gewelfde grotkelder onder het statige witte hoofdgebouw. Het proeven, op een warme zomerdag, van de Domaine Bersan Bourgogne Aligoté 2023 gaf veel plezier. De blekig getinte, nog frissige wijn was goed gevuld zonder zwaar te zijn, en offreerde fruit van zowel groene appel als frisse citrus. Richtprijs €18,50, adressen via www.heisterkamp.com.
Feudo Montoni Catarratto Masso 2024
Terre Siciliane
Het is op centraal Sicilië, in een historisch ‘hof’ uit 1496 (foto rechts), dat Feudo Montoni werd gevestigd, een 
domein met 73 hectare eigen wijngrond. De huidige eigenaar is Fabio Sereci die zijn druiven duurzaam teelt. Een van die variëteiten is de witte catarratto, een regionaal ras. De jaargang 2024 daarvan is een wijn met dimensie, er valt van alles in de sappige smaak te proeven. Waaronder frisse en milde citrus, groene appel en kruiden. Wat ‘m tot een voorbeeldige viswijn maakt. Richtprijs vanaf circa €18. Verkooppunten via www.kwastwijnkopers.nl.
Can Feixes, Blanc Selecció 2024
Penedès
Het was een feest je voor de zintuigen om vorige maand weer eens een jonge wijn van Finca Can Feixes te proeven, een 300 
hectare (waarvan 80 met druivenstokken) tellende bezitting behorend aan de drie gebroeders Huguet, en gelegen binnen de Catalaanse Penedès. Het betrof de Blanc Selecció die gecomponeerd werd uit louter regionale druivenrassen, te weten 40 procent parellada, 20 macabeo, 20 xarel.lo en 10 malvasía. De desbetreffende wijngaard ligt op zo’n 400 meter hoogte, wat de druiven frisheid verschaft – en dus ook de wijn. Die bovendien elegantie heeft (mede dankzij slechts 11,5 procent alcohol) en een aroma dat sterk doet denken aan frisse perzik. Reguliere prijs €14,20. De importeur is www.okhuysen.nl (zie de banner, ook voor aanbiedingen).
Les Beauchamps Sauvignon blanc 2024
Pays d’Oc
Binnen de Languedoc vervaardigt de eminente wijnmaker Laurent Miquel niet alleen een royale reeks buitengewoon geslaagde wijnen van zijn eigen domeinen, maar ook goede merkwijnen. Zo zijn die van de lijn Les Beauchamps al jaren echt beau. De Sauvignon Blanc 2024 smaakt zuiver, frissig en vitaal, met vooral fris citrusfruit, alsmede vaag een vleugje plantaardigheid en een zeer beheerste 12 procent alcohol. Héél geschikt om de zomer mee te vieren. Fles €6,99 bij www.plus.nl.
Marqués de Riscal Verdejo 2024
Rueda
Begin jaren zeventig werd in de toen kwakkelende Spaanse wijnstreek Rueda een regionaal wit 
druivenras ontdekt als zijnde hoogwaardig, te weten de verdejo (trosfoto). Dit gebeurde door Emile Peynaud, een wijnprofessor uit Bordeaux die consulent was voor het in Rioja gevestigde bedrijf 
Marqués de Riscal. De desbetreffende wijn werd een megasucces, en alle andere bodegas binnen Rueda begonnen ook Verdejo te maken, met die van Marqués de Riscal als rolmodel. De 2024 daarvan heeft een blekige, heel licht groene tint en een aroma met zowel frisse citrus als vaag iets van buxus (gelijk een Sauvignon Blanc), terwijl de smaak op sappige wijze flink fris is. De flesprijs van deze door www.walravensax.nl geïmporteerde Rueda varieert flink, van nog geen tientje tot bijna €14. Zo rekent www.gourmetencasa-tcm.com €9,78 en www.gall.nl (zie de banner voor aanbiedingen) €10,89.
Mount Fishtail Sauvignon Blanc 2024
Marlborough
Via Australië is de van oorsprong Duitse familie Hengstler in het Nieuw-Zeelandse Marlborough beland, waar ze het domein Konrad Wines stichtte. 
Anno 1996 werden de eerste druivenstokken van de huidige 40 hectare geplant. In de verte heeft het wijngoed als decor Mount Fishtail die zo heet omdat zijn toppen doen denken aan een omgekeerde vis staart. De sappige Sauvignon Blanc 2024 van dit merk smaakt lekker levendig en eerder fruitig dan plantaardig denk aan asperges, buxus, gras, etcetera). Het genereuze fruit is een mild-frisse melange van wit en citrus, en zelfs een beetje neigend naar tropisch, denk aan passievrucht. Fles €8,79 bij www.jumbo.com.
Sangre de Toro 0,0 2024 – alcoholvrij
España
Een van Spanje’s bekendste wijnmerken is Sangre de Toro dat anno 1954 werd gelanceerd 
door de Catalaanse familie Torres. Naast de reguliere versies bestaan sinds enkele jaren alcoholvrije varianten, waaronder een hoogst aangename witte op basis van muskaatdruiven. Deze wijnvervanger is zo goed dat hij dit jaar met goud werd bekroond op een internationale competitie. Enerzijds smaakt de witte Sangre de Toro 0,0 op zuivere wijze naar frisse citrus, zoals limoen en grapefruit, anderzijds heeft hij wat mildheid (3,8 gram suiker) die harmonisch met de frisheid samengaat. Flesprijs €6,99 bij www.ah.nl, zie ook de banner.
Santa Rita 120, Chardonnay 2024
Valle Central
Een van de meest memorabele én smakelijke bezoeken die we tijdens een van mijn laatste groepsreizen maakten, was dat aan Santa Rita. Dit immense Chileense bedrijf, dat ruim 3000 hectare bezit in zeven wijnvalleien, beschikt namelijk over een comfortabel hotel temidden van een prachtig park, het Casa Real (foto), en behalve een proeverij werd daar een barbecue georganiseerd. Een ook qua prijs toegankelijke, plezierige witte wijn in het grote gamma is de Santa Rita 120 Chardonnay. Waarvan de zachtfrisse jaargang 2025 trakteer op sappig rijp fruit van tropische en citrusvruchten, samen met wat notigheid, terwijl het alcoholpercentage keurig beperkt blijft tot 12,5. Deze Santa Rita is voor €6,59 te vinden bij www.boonsmarkt.nl.
Valdamor Albariño 2023
Rías Baixas
De kust van Galicië wordt gebroken door brede, fjordachtige inhammen, rías gedoopt. Vandaar dat de wijnstreek rond de havenstad Vigo als naam kreeg Rías Baixas. De intense groenheid van het gebied laat zich makkelijk verklaren: het regent er vaak en veel, gemiddeld 1300 millimeter per jaar, wat 800 millimeter meer is dan in bijvoorbeeld de Rioja. Maar zon 
schijnt ook, gemiddeld 2200 uur per jaar. De aanzienlijke neerslag kan in de wijngaarden meeldauw, rotting en andere problemen veroorzaken. Vandaar dat de druiventwijgen veelal hoog worden geleid, in prieelvorm, ver van de vocht vasthoudende grond – die jaarlijks soms wel twintig keer geploegd moet worden, omdat regenwater in onkruid gevangen blijft. Alle behandeling samen maken albariño, de dominerende druif, gewoonlijk de duurste witte van heel Spanje. Een van de oudste bodegas binnen Rías Baixas is Quinta de Couselo. Het domein (rechts) dateert uit 1864, ligt binnen subzone O Rosal en behoort aan de familie Rivera. In 2023 wist het een meer dan aardige Albariño te maken, de Valdamor, een goed gevulde, sappige, zacht frisse wijn met nog een hint van koolzuur en schakeringen van o.a. groene appel en mildfrisse citrus. Richtprijs €14,95, adressen via www.monnik-dranken.nl.
Costaripa Rosa Mara 2024
Valtènesi – Riviera del Garda Classico
Van meet af aan is rosé een specialiteit geweest van Costaripa. Het was zelfs de allereerste wijn die dit familiedomein bottelde, anno 1938. De Rosa Mara rosé werd enkele jaren terug zelfs onderscheiden met de hoogste waardering (drie glaasjes) in de wijngids Gambero Rosso. De circa 65 hectare wijngaarden die het aan de familie Vezzola behorende Costaripa bezit, liggen langs het Gardameer, voornamelijk in het oevergebied Valtènesi. 
Waar een gematigd en toch zonrijk klimaat heerst. De daar volop groeiende, aromatische druif groppello gentile is de belangrijkste van voornoemde Rosa Mara rosé met in ongebruikelijke bijrollen marzemino, sangiovese en barbera. Samen hebben ze een heel bleke, bijna wit getinte wijn gegeven met een zacht frisse smaak (goed koelen dus), een zachte kruidigheid en een eveneens zachte fruitigheid. Di zachtheid kan te danken zijn aan het feit dat de helft van de wijn in oude eiken vaten te rijpen werd gelegd. De prijs per (fraaie) fles ligt meestal tussen de €15 en €18. Verkooppunten via www.vinites.com.
Four Lines rosé 2024
Vino de la Tierra de Castilla y León
De vier lijnen op het etiket van deze rosé laten zich makkelijk verklaren, net als de naam Four Lines. De wijn werd namelijk 
gemaakt door Bodegas Cuatro Rayas (letterlijk vertaal Vier Stralen). Deze ruim 80 jaar bestaande coöperatie, die aanvankelijk Agrícola Castellana heette, heeft zo’n 300 leden die samen zo’n 2400 hectare bezitten. 
Het voortvarend geleide bedrijf, dat duurzame principes hanteert, levert pakweg 20 procent van alle Rueda wijnen. Voornamelijk zijn dat witte soorten op basis van Rueda’s eigen verdejo, maar er werd ook een best bijzondere rosé gelanceerd, op basis van tempranillo en verdejo. Deze Four Lines rosé is niet alleen verkwikkend van karakter, maar biedt tevens fruit van bessen en frisse citrusvruchten, met veel sap en een vleugje mildheid. Bij www.jumbo.com vind je ‘m voor twee maal vier euro, namelijk €7,99.
Garzón Pinot Rosé de Corte 2024
Uruguay
Een van ‘s werelds spectaculairste wijnbedrijven ligt in… Uruguay, niet ver van de resortstad Punta del Este, op 18 kilometer van de oceaan. Het is Garzón, waarvan het immense keldercomplex niet alleen een hoog design gehalte heeft, maar ook via duurzame principes werd gebouwd. En het eigen restaurant biedt plaats aan 120 personen. 
De lage heuvels rondom bestaan voornamelijk uit verweerd graniet. Bodega Garzón beschikt daar over 240 hectare met druivenstokken (het hele domein bestrijkt 2200 hectare), verdeeld over meer dan duizend percelen. Dat hier hoogwaardige wijnen worden gemaakt, spreekt eigenlijk vanzelf. Een smakelijk voorbeeld vormt de Pinot Rosé de Corte 2024, een blend van ongeveer de helft pinot noir, plus merlot en wat marselan. De zacht oranje getinte wijn heeft een milde toonzetting (we genoten ervan bij lang gegaard stoofvlees van de Abcouder slager Pouw), sappigheid en discrete gekruid fruit dat voorzichtig richting perzik gaat, met nog een toetsje aardbei. Fles €10,65 bij www.gall.nl (zie de banner, ook voor aanbiedingen0.
Lenotti Chiaretto di Bardolino 2024
Bardolino Classico
Al bijna 120 jaar is het familiebedrijf Cantine Lenotti gespecialiseerd in klassieke wijnen van rond het Gardameer en Verona.Wat het nodige succes heeft gebracht: 90 procent van de inmiddels aanzienlijke productie wordt geëxporteerd. De acht eigen wijngaarden bestrijken samen circa 65 hectare. Als zalig zomers en perfect bij pizza, zo heb ik Lenotti’s jongste Chiaretto di Bardolino ervaren, een melange van corvina, rondinella en 20 procent andere regionale rassen. Deze rosé heeft een blekig roze kleur, en smaakt op sappige wijze naar frisse rode vruchten, zoals aardbeien en frambozen, met nog een besje plus snufjes kruiden en specerijen toe. Reken op meestal ongeveer een tientje per fles. Verkooppunten via internet en www.cordier-wines.nl.
Nittnaus Rosé Zweigelt 2024
Burgenland
De grootste wijngemeente van Oostenrijk is tegenwoordig Gols, gelegen op de noordoever van de Neusiedler See. De familie Nittnaus maakt er al zo’n drie eeuwen wijn; de gebroeders Andreas en Hans Michael vertegenwoordigen de huidige generatie. Hoeveel werk dat vraagt, 
moge duidelijk zijn uit de 70(!) percelen waaruit het 57 hectare bestrijkende domein bestaat. De meerderheid van de daar groeiende druivenrassen is blauw, waaronder uiteraard de zeer Oostenrijkse zweigelt – waarvan de gebroeders vorig jaar ook een sehr angenehme rosé hebben gemaakt. Deze bleek oranjeroze getinte, vriendelijk frisse wijn is gul voorzien van sappig, mild rood fruit, vooral van frambozen en aardbeien, terwijl de alcohol beperkt blijft tot 12 procent. De flesprijs kan variëren van €9,20 tot €9,95. Adressen via internet en importeur www.coenecoop.com.
Bastioni delle Rocca, Primitivo di Manduria 2023
Puglia
Anno 1882 begon de familie Piccini met wijnbouw, op 7 hectare in Chianti. Uit dit bescheiden begin ontstond een reusachtig, gerenommeerd, nu door Mario Puccini (rechts) geleid wijnbedrijf dat jaarlijks zo’n 20 miljoen flessen vult uit diverse Italiaanse streken. De wijnen dragen 
zowel de familienaam als merknamen, waaronder Bastioni delle Rocca – dat staat voor wijnen uit het zeer zuidelijke Puglia. Een van die wijnen, de Primitivo di Manduria 2023, ontving 97 punten van een Italiaanse criticus. Zonnekracht en een zonnig zoetje markeren de sappige smaak in hoge mate, terwijl donkere tonen, wat chocolade en zwoelig zwart fruit het geheel plezierig completeren. En als je ‘m bij vlees van het rooster of straks bij wild serveert, dan is koelen verstandig. Een (helaas te zware) fles kost €9,99 bij www.dirckiii.nl, zie de banner.
Ca’ Rugate Rio Albo 2024
Valpolicella
Jonge, houtloze rode wijnen uit te omgeving van Verona plegen lekker fruitig zijn en zelden zwaar, wat ze in licht gekoelde vorm tijdens de zomer heerlijk doet smaken. De Rio Albo Valpolicella is zo’n wijn. Hij smaakt vooral naar bessen, is voorts zacht frissig, en heeft in de verte ook iets van laurier. De producent is Ca’ Rugate, een perfect geoutilleerd, in Soave gevestigd domein van ongeveer 90 hectare dat al vier generaties behoort aan de familie Tessari. Duurzame praktijken staan er hoog in het vaandel, en de huidige directeur, Michele Tessari, is een gediplomeerde oenoloog. Die voor de Rio Albo drie regionale druivenrassen koos, corvina (45 procent), corvinone (40 procent) en rondinella (15 procent). Flesprijs €12,50 (in de aanbieding) bij www.colaris.nl.
Grand Sud Merlot 2024 – liter
Pays d’Oc
Wat prijsprestatie betreft behoren de Zuid-Franse liters van Grand Sud tot de sterkste die ik ken, en dat al jaren. Het wijnbedrijf achter dit merk is de nummer één familiefirma van Frankrijk, 
Les Grands Chais de France. Hoe goed, hoe betrouwbaar de Grand Sud wijnen zijn, wordt weer eens bewezen door de jongste rode Merlot, die van 2024. Deze smakelijke wijn is sappig fris, met zwoel zwart fruit, waaronder dat van bramen, terwijl ook iets van voor Merlot zo kenmerkende laurier waarneembaar is. Fris, of eigenlijk gekoeld, vonden wij ‘m het lekkerst. Voor een vrij sjiek gedecoreerde literfles Grand Sud betaal je meestal slechts €5,99. Ik kocht ‘m in eigen dorp bij Plus, maar Grand Sud wordt in principe ook gevoerd door o.m. Boon’s Markt, Coop, Hoogvliet, Jan Linders, Jumbo, Poiesz en Vomar.
Louis Latour Valmoissine Pinot Noir 2023
Var
Na eerst in de Ardèche een domein te hebben gecreëerd voor Chardonnay, kocht het Bourgogne-huis Louis Latour in 1989 een Provençaals landgoed voor de productie van Pinot Noir. 
Als locatie werd een domein even westelijk van Aups gekozen, in het departement Var. De bezitting, Domaine de Valmoissine gedoopt, bestrijkt nu ongeveer 100 hectare (waarvan 20 beplant met pinot noir), en ligt op 500 meter hoogte. Dat heeft twee voordelen: tijdens de zomer profiteren de druivenstokken van een afkoeling ’s nachts en in het voorjaar is de kans op vorstschade miniem. Alle factoren beschouwend is het geen wonder dat de Pinot Noir 2023 van dit domein een heel geslaagde is. De stevige, vlezige, sappige smaak is voorzien van een zachte, milde kruidigheid, alsmede van zongerijpt, eveneens mild zwart fruit plus wat laurier. Prijs €12,95 bij www.heerenvanheusden.nl, zie de banner.
Monte del Frà 2024
Bardolino
Meestal eens per week verschijnt in huize Duijker een lasagne bolognese op tafel, of een verse pizza. Waarbij een jonge Bardolino perfect pleegt te passen. De Monte del Frà bijvoorbeeld die door de familie Bonomo – eigenaresse van 200 hectare wijngaarden in de Verona regio – uit drie regionale druivenrassen werd samengesteld: corvina, molinara en rondinella. De 2024 is een elegant ferme, sappige wijn met een frisse smaakkern en flink wat heel licht gekruid fruit, van bessen vooral. Hij kan, zoniet moet net zo koel geschonken worden als een Beaujolais – want daaraan doet deze Italiaan sterk denken. Ik bestelde ‘m bij www.josbeeres.nl (zie de banner) voor €9,95.
***
‘Opvallend goed’, zo beoordeelden de proefprofs van Perswijn mousserende wijnen uit Franciacorta, een streek binnen het Noord-Italiaanse gewest Lombardia. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Prosecco die zijn belletjes krijgt via tweede vergisting in tanks, wordt Franciacorta bereid à la Champagne, dus met een tweede gisting in afgesloten flessen. Maar niet alleen de kwaliteit is vergelijkbaar met Champagne, inmiddels ook het prijsniveau. Want veel wijnliefhebbende Italianen en anderen hebben ontdekt hoe fraai Franciacorta’s bubbelwijnen kunnen zijn. Hieronder staan de zes toppers van de Perswijn proeverij die werd uitgevoerd door Lars Daniëls, Ronald de Groot en Frank Jacobs. Zij proefden uit Versatile glazen van Grassl Glass. Vrijwel alle prijzen zijn richtprijzen. De foto toont het spectaculaire wijncomplex van Bellavista.
Bellavista Brut La Scala 2019
GEUR fijne toast, rokerig, citrus, noten, complex
SMAAK mooi droog en elegant, mooie zuren, opwekkend, fijne mousse
www.vinites.com, €54,95
Bellavista Grande Cuvée Alma Brut
GEUR puur, fijn wit fruit, peer en bloemen, rokerig
SMAAK mild, fijne mousse, mooie zuren
www.vinites.com, circa €30
Bellavista Grande Cuvée Alma Non Dosato
GEUR peer en perzik, bloemen, citrus, amandelen
SMAAK rijp, goede zuren, zachte mousse, niet heel droog
www.vinites.com, circa €50
Ca’ del Bosco, Edizione 46 Cuvée Prestige
GEUR breed, mooie toasting, noten, peer, rokerig, complex
SMAAK rond en verfijnd, zacht en bijna mollig, toch mooie spanning
www.winespirits,nl, €42,95
Villa Franciacorta, Emotioneer Brut 2020
GEUR krachtig, noten, abrikozen, toast, rokerig
SMAAK vol en rijp, zachte mousse, vineus, fijne zuren
www.lesgenereux.nl, €33,40
Villa Franciacorta, Mon Satèn Brut 2019
GEUR peer en citrus, bloemen, fijne toasting, rokerig, breed
SMAAK mooi rijp en zacht, mooie zuren, rijk, mild, zachte mousse
www.lesgenereux.nl, €38,40
Geïnteresseerd in Perswijn magazine? Klik hier als je een abonnement wilt https://perswijn.nl/abonnement/
***
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
het overweldigende
GROEN VAN ’S-GRAVELAND
Ooit, drie à vier eeuwen geleden, bestond het landschap tussen Hilversum, Ankeveen en Kortenhoef uit zanderige heidevelden verspreid over zo’n 500 hectare.
Deze werden gebruikt door de zogeheten erfgooiers. Maar toen, vanaf ongeveer 1625, verschenen welgestelde kooplieden uit Amsterdam die de zo stinkende stad ’s zomers wilden ontvluchten door buitenplaatsen aan te leggen. De erfgooiers vonden dit maar niks, en protesteerden hevig, generatieslang. Het mocht niet baten: het terrein werd geheel ontgonnen. 
Om dit mogelijk te maken, er moesten massale hoeveelheden zand worden afgevoerd, diende voor trekschuiten een goede waterverbinding met Amsterdam te worden aangelegd. Want daar zou het zand worden gebruikt voor een uitbreiding van de grachtengordel. Als ‘ballast’ mee terug kwam huisvuil, bedoeld om de grond vruchtbaar te maken. Vandaar dat men nog altijd pijpenkopjes, scherven en andere vuilresten van destijds in de grond vindt. Die waterverbinding kwam er dus ook, vanaf de Vecht. Het was de kaarsrechte ’s-Gravelandsevaart waarlangs ook een jaagpad werd aangelegd en woonhuizen zouden verrijzen. Waarmee het dorp ’s-Graveland ontstond. 
De aanleg van de vaart zou ruim anderhalf jaar duren. Anno 1648 opende de eerste school zijn deuren, en negen jaar later kreeg het dorp zijn eigen kerk. Waar vroeger o.m. heide bloeide werden imposante parken, tuinen en bospartijen gecreëerd, compleet met waterpartijen. Bovendien bouwde men enkele statige landhuizen. Vandaag de dag is het op deze buitenplaatsen heerlijk en rustig wandelen. Voortdurend word je overrompeld door groen dat in allerlei schakeringen en varianten een rijk decor vormt, vanaf riet bij het water tot bladeren in de hoogte 
Het beste, eigenlijke enige startpunt voor een buitenplaatsen wandeling is het informatiecentrum van Natuurmonumenten (Noordereinde 54, ’s Graveland; geopend vanaf 10 uur, maandag gesloten). Daar kun je namelijk routekaarten kopen. De zinnigste kaart is die voor 1 tot 5 kilometer, tenzij je voldoende zin en energie hebt voor 17 kilometer. 
Achter heggen bij het centrum ligt een grote parkeerplaats (waar je alleen achteraf kunt betalen, via een nogal onklantvriendelijk apparaat waarvan het scherm bijna niet te lezen is). Wij kozen ervoor om een groot deel van gele route te volgen die in totaal 5 kilometer telt. Via gele pijltjes op kleine paaltjes zou deze route met zijn hoogtepunten zijn aangegeven, maar zonder de gedrukte wandelkaart zouden we gegarandeerd een paar keer verkeerd zijn gelopen, omdat gele pijltjes soms pijnlijk afwezig waren. Bepaalde hoogtepunten, als de slangenmuur en de ijskelder konden wij (en andere bezoekers aan wie we het vroegen) g
ewoon niet vinden – maar toch was het zeer genieten. Regelmatig ook hadden we het gevoel in een arboretum te lopen, vanwege de rijke variatie aan bomen.
De route begint langs het Noordereinde, waar je de weg moet oversteken, en voert dan al snel langs de bekendste buitenplaats, die van landhuis Boekesteyn (rechts). Die naam heeft niets met boeken te maken, met alles met beuken. Want ‘boek’ is oud-Hollands voor ‘beuk’. Achter het hoofdgebouw werden ook heel wat beuken geplant, soms in lanen. Dit gebeurde waarschijnlijk tegelijk met de bouw van het landhuis, rond 1720. Het souterrain van Boekesteyn heeft in de jaren zeventig nog gediend als de tv keuken van Saartje, de huishoudster van de burgemeester in de toen populaire serie Swiebertje. De bouwer van Boekesteyn was Nicolaes Sautyn, telg uit een Amsterdamse koopvaarders familie. De vierkante toren rechts van de gevel dateert uit 1920, net als de daar tegenaan gebouwde serre. Even verderop langs het Noordeinde moet je weg wederom oversteken bij een ander landhuis, het indrukwekkende Schaep en Burgh. Dit biedt al decennia onderkomen aan het hoofdkantoor van 
Natuurmonumenten. Men vermoedt dat het verrees rond 1818. Later in de 19e eeuw werd het bewoond door familie Van Loon-Van Winter die er regelmatig hoge gasten ontvingen, waaronder twee koningen.
De wandeling wordt nu voortgezet via een pad parallel met het Noordereinde, waarna je rechts afslaat en dan het langwerpige landgoed van Schaep en Burgh betreedt. Met links weidevelden, en zowel vooruit als rechts bomen, bomen en nog eens bomen. Al gauw zie je rechts in de verte een blank, tempelachtige gebouwtje. Dit werd niet lang na het landhuis gebouwd, namelijk in 1820, en kreeg een neoclassicistisch karakter. Het heeft gediend als tuinhuis, als biljartkamer en, hier is alweer een tv connectie, als opnamestudio voor het politieke praatprogramma He Capitool dat vanaf 1981 ruim tien jaar op het scherm verscheen.
Verderop ligt een bruggetje, het eerste. Ga meteen daarachter rechtsaf 
en volg het bochtige parallelpad. Want dit is zeer fotogeniek, met fraaie (door)kijkjes over een watertje, over een stille weide met enkele koeien, en over een weide met allerlei solistisch staande bomen. Eenmaal terug op het ‘gele’ pad kun je diezelfde bomenvlakte vanuit een andere hoek bekijken, en ook dat is visueel genieten. Alras komt bruggetje nummer twee in beeld (zie het schilderij van de maand). Links daar voorbij en even verder weer links ligt Klein Zwitserland dat bestaat uit enkele lage heuveltjes en slingerende paden. Vanuit dit parkje zou je de gele route kunnen voortzetten naar landhuis Bantam, maar da’s een hele slinger, en van het gebouw bestaat allen nog de bordestrap. Wij kozen ervoor om vanuit Klein Zwitserland terug te lopen, en een pad haaks op de ‘gele’ weg te volgen, een pad dat weer uitkomt op het vervolg van de gele route, die loopt vanaf Bantam. We kwamen uit bij een woonhuis met tuin. Dat scheelde ons zeker een à twee kilometer.
De gele route wordt, na een hek gepasseerd te zijn, een berijdbare smalle weg.Na een paar honderd meter wordt aangegeven dat we rechtsaf moeten slaan, zien dan aan de linkerzijde een sloot met mooie rietpartijen die gevat zijn in kaders van bochtige boomtakken met zonbeschenen bladgroen. 
Even verderop, voorbij een verlaten we de gele route en beginnen een deel van de groene route (die officieel de Familieroute Boekesteyn heet). Bij een kleine T-kruising voor een groote grasweide slaan we eigenwijs niet rechtsaf, maar kiezen voor links, gewoon uit nieuwsgierigheid. Spijt hebben we er niet van, want ook nu trakteert de natuur op prachtige boompartijen. Rechtdoor wandelend zien we op een gegeven moment een kaarsrecht pad naar de laan waarop de gele route eindigt en waarlangs ook het café Brambergen ligt (rechts). Op het ruime terras daarvan gebruiken we een drankje, geven de benen rust – en genieten nog na van al het groen dat ’s-Graveland ons geboden heeft.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
SCHILDERIJ VAN DE MAAND
Dankzij hun prachtige parken zijn de buitenplaatsen van ’s-Graveland niet alleen wandelwaardig, maar ook schilderwaardig. Zo heb ik een van mijn ter plekke gemaakte foto’s omgewerkt tot een tijdloze impressie waar we thuis dagelijks met plezier naar kijken. Voor meer details zie bij Landschappen op www.vinpressionist.com.
***
***
MEMORIES ARE MADE OF THIS (17)
Restaurant en hotel De Echoput vierde dit voorjaar zijn zeventigjarige bestaan, en opende ook twee nieuwe restaurant formules met focus op wild. Alle aanleiding dus om herinneringen te plaatsen aan de legendarische eigenaar Jaap Klosse.
De smaakmaker van De Echoput
Met geen restaurateur heb ik zo vaak – en plezierig – contact gehad als met Jaap Klosse. Die in 1961, op de plek van een afgebrand theehuis dat hij en zijn vrouw Tineke zes jaar eerder hadden overgenomen, een volwaardig restaurant opende. Een bedrijf dat een grote naam zou krijgen voor zijn puur bereide wildgerechten, De Echoput. Wild, vond Jaap, moest naar wild smaken (en niet naar marinades). Idem voor groenten. Spruitjes bijvoorbeeld werden beetgaar bereid en kregen als bijnaam ‘de knikkers van Klosse’.
Het was in 2017 vijftig jaar geleden dat Jaap met achttien gelijk denkende restaurateurs de Alliance Gastronomique Néerlandaise oprichtte als ‘een reactie op smaakvervlakking’ in de horeca. Het verbond floreert nog steeds, en Jaap is een van de voorzitters geweest. Jaap was ook een grote gastheer, verbaal begaafd ,en op het gebied van smaak zeer erudiet. Ook wat betreft wijn. Het was altijd een voorrecht om met hem te proeven en te discussiëren, zoals tijdens een van de zondagse, gastvrije thuismaaltijd door hemzelf bereid. Of op wijnproeverijen, zoals die van 35 Elzasser Rieslings en 40 Gewurztraminers die Ine Droogh had georganiseerd in het om zijn wondermooie wijnkaart en verfijnde keuken befaamde Badhotel Zeerust te Noordwijk aan Zee.
Samen met Jaap heb ik ook tientallen verschillende wijnen geproefd bij alle soorten Nederlands kaas. Dit met als doel de lekkerste combinaties te vinden voor ons boekje Kaas & Wijn Feest dat in 1989 verscheen. Een van de opmerkelijkste conclusies was dat bij diverse kazen witte wijnen eigenlijk beter, vaak zelfs véél beter smaakten dan rode – laat staan Port.
Ik heb heel wat maaltijden in De Echoput mogen genieten, met altijd prachtig passende wijnen. Een van de meest memorabele, dertig à veertig jaar geleden, was met driesterrenrestaurateur Jean Troisgros. Die met zijn broer Pierre al eerder was komen kijken naar Jaaps bereidingen van wild. De lunch begon met een glas rode Haut-Poitou waaraan een scheutje crème de cassis uit de Cave Troisgros werd toegevoegd. Bij het hoofdgerecht verscheen een rijpe jaargang van Château Branaire-Ducru. Jean proefde ‘m, maar keek niet blij. Inderdaad, de wijn smaakte uitgeblust, als een schaduw van zichzelf. Jaap veerde op en vroeg aan een van zijn obers ‘Wanneer werd deze fles gedecanteerd?’. Dat bleek uren geleden te zijn. Waarop Jaap een verse fles uit de kelder liet halen, overschonk, proefde – en meedeelde dat de Saint-Julien nu wél in uitstekende conditie verkeerde. Die dag leerden we dat flessen rijpe rode wijn pas vlak voor het serveren moeten worden gedecanteerd. Het is een van de echo’s die de ontmoetingen met Jaap Klosse nog altijd doen klinken.
***
WIJZE WIJNWOORDEN
Een van de beste, aardigste en veelzijdigste sommeliers die ik (alweer lang geleden) heb ontmoet, is een Belg, Guido Francque. Behalve ‘wijnschenker’, hij was de beste van zijn land, is hij o.a. auteur en doet veel aan duurzaamheid in de horeca. Welnu, decennia geleden schreef Guido de
TIEN GEBODEN VOOR WIJNLIEFHEBBERS
1. Drink alleen wat je graag drinkt.
2. Staar je niet blind op grote jaren.
3. Sta open voor het onbekende.
4. Betaal de wijn, niet de naam.
5. Schenk wijn alleen op zijn best.
6. Wees een genieter, geen ontleder.
7. Het etiket vertelt de herkomst, niet de kwaliteit.
8. Decanteer alleen wanneer nodig.
9. Deel je beste fles met je beste vriend.
10. Drink veel, maar met mate.
Ze zijn nog steeds heel zinnig; de lijst heb ik dus ook graag geplaatst in de scheurkalender Het Fyne van Wyn 2025.
***
***
DORSTMAN & DORSTMAN is de titel van een boek waarin tekenaar Kamagurka en wijnpublicist Harold Hamersma de zichzelf vaak serieus nemende wijnwereld creatief op de korrel nemen. Dit gebeurt via cartoonachtige tekeningen die allerlei absurde situaties weergeven, zoals de hier afgebeelde. Dorstman & Dorstman telt 160 pagina’s, werd uitgegeven door De Harmonie, en is voor €22,50 te bestellen bij o.m. www.bol.com.
***
***
WIJNK(L)IEKJES – 1
Bij toeval vond ik een archiefmap vol foto’s van vroeger. Het zijn herinneringen, visuele restjes eigenlijk, van wijngebeurtenissen die decennia geleden plaatsvonden.
~~~~~
Gezeten naast baron Patrick de Ladoucette, de grootste grondbezitter binnen Pouilly-Fumé, luister ik tijdens een lunch met kennelijke verbazing naar Udo J. Buys (1942-2000). Deze meestal joyeuze, energieke, welbespraakte Haarlemmer was niet alleen een goede vriend met wie ik graag en vaak heb getafeld, vaak in De Bokkedoorns, maar ook buitengewoon veelzijdig. Culinair journalist van het Haarlems Dagblad, woordvoerder van Martinair (ook na een vliegramp), gemeenteraadslid, auteur, voorzitter van de plaatselijke VVV en het Rode Kruis, Udo was en deed het allemaal – en meer.
Patrick de Ladoucette was in in 1972 eigenaar geworden van het familiale Château du Nozet, een prachtig Loire kasteel binnen Pouilly-Fumé), en nam daarna allerlei andere prestigieuze, hoogwaardige wijnbezittingen over. Wanneer en waar deze foto genomen werd weet ik niet. Misschien was het ergens jaren tachtig in De Oude Geleerde Man, waar Udo ook graag kwam.
***
Het stadje Ravensburg in het Zuid-Duitse wijngebied Württemberg is bij ons bekend vanwege het gelijknamige bedrijf dat gezelschapsspellen en legpuzzels maakt. In de middeleeuwen lagen rond Ravensburg tientallen wijngaarden, maar nu resteert alleen de Rauenegg. Sinds 2014 wordt deze akker bewerkt door vrijwilligers, en de opbrengst gaat naar het lokale Sussental Hospice. Aldus de toelichting van grote etiketten verzamelaar Bert Wentzel (jokebertwentzel@gmail.com) die dit label selecteerde uit zijn unieke collectie.
Disclaimer. Alle afgebeelde foto’s op deze website in dit maandmagazine zijn afkomstig van de auteur zelf of werden rechtenvrij c.q. met toestemming verkregen van wijnproducenten, wijnorganisaties, wijnhandelaren, promotiebureaus, streek- en landenorganisaties, toeristenbureaus en andere betrokkenen.